ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ. ΘΕΟΣ !!!!!!!!!!!!!!

Όπως λέω συχνά…τα πάντα είναι ενέργεια.

Και η ενέργεια είναι απλωμένη παντού σε όλο το σύμπαν.

Παντού σε όλο το σύμπαν!!!!!!

Ή μάλλον για να είμαι ποιο ακριβής στην περιγραφή μου, σε όλα τα σύμπαντα, και σε όλες τις διαστάσεις.

Σαν ένα τεράστιο νεφέλωμα που διαπερνά και εισχωρεί παντού, αλλά και αόρατα καλύπτει τα πάντα.

Είναι απόλυτα κατανοητό και αποδεκτό σαν στοιχείο, ότι υπάρχει , συνδέει και αλληλοεπιδρά με τα πάντα, επηρεάζει καταστάσεις, αλλά και δημιουργεί γεγονότα.

Κανένας νοήμων άνθρωπος δεν μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό.

Αφού λοιπόν δεν μπορούμε να το αμφισβητήσουμε………..ας προσπαθήσουμε να το καταλάβουμε και να εξοικειωθούμε με την ιδέα αλλά και με την ενέργεια την ίδια.

Έτσι κι αλλιώς και εμείς ενέργεια είμαστε. Ας μας σπουδάσουμε και ας μάθουμε λοιπόν αυτό που είμαστε. Πολύ θα ωφεληθούμε.

Γιατί παιδιά μου, αφού η ροή της ενέργειας δεν διακόπτεται από τίποτα, αφού διαπερνά τα πάντα χωρίς εμπόδια, αλλά και ενώνει και συγκρατεί τα πάντα, τότε……………. Τότε και εμείς όλοι παιδιά μου, όλοι και όλα γύρω μας είμαστε ΕΝΑ σώμα.

Μια ενεργειακή ενότητα ,με μια αόρατη σύνδεση, που όμως εκφράζεται στα ανθρώπινα μάτια μας, σαν κάτι το τρισδιάστατο. Αυτό που αποκαλούμε ύλη.!!!!!!!!!!

Κι όμως και η ύλη ενέργεια είναι. Η στέρεα αίσθηση  οποιουδήποτε αντικειμένου, που παρουσιάζεται στα μάτια μας σε τρισδιάστατη μορφή , είναι δισεκατομμύρια ή άπειρα τρισεκατομμύρια ,κύτταρα, μόρια, και άτομα, που τα ενώνει , και τα συγκρατεί ενωμένα, η ενέργεια της συνοχής, δίνοντας του την εικόνα που βλέπουν τα μάτια μας.

Μια τρισδιάστατη εικόνα και μορφή. Αν κάποιος θα μπορούσε να αφαιρέσει από ένα αντικείμενο την ενέργεια της συνοχής, τότε αυτόματα το αντικείμενο αυτό, θα εξαφανιζόταν από τα μάτια μας, ή και σε άλλες περιπτώσεις θα κατέρρεε και θα γινότανε σκόνη .

Αυτό για να εξηγήσω ,τι ακριβώς εννοώ όταν λέγω συχνά ότι τα πάντα είναι ενέργεια.

Όλα λοιπόν και όλοι εμείς, μέσω της ενέργειας είμαστε ΕΝΑ.

Και εκφραζόμαστε  είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε, σύμφωνα με τους νόμους του σύμπαντος. Ζούμε {αυτό που ονομάζουμε ζωή} και κινούμεθα σαν συμπυκνωμένη ενέργεια.  

Ανάλογα με τον βαθμό συνοχής που έχει ένα τρισδιάστατο σώμα, θα πάρει και τα ανάλογα χαρακτηριστικά του και ιδιότητες.

Το γυαλί για παράδειγμα ,αν υποθέσουμε ότι τα μόρια του ενώνονται και συγκρατούνται με βαθμό συνοχής 100, θα μπορεί να σκίσει το δέρμα ενός ανθρώπου ,που ο βαθμός συνοχής των κυττάρων μας είναι μικρότερος, αλλά από την άλλη θα μπορεί εύκολα να σπάσει σε κομμάτια αν το χτυπήσουμε με μια πέτρα ,που ο βαθμός συνοχής της πέτρας είναι ποιο μεγάλος από του γυαλιού.

Όλα λοιπόν είναι το ίδιο. Ενέργεια. Και αλλάζουν μορφές και ιδιότητες ανάλογα με τον βαθμό συνοχής των κυττάρων τους.

Όλα είναι ενέργεια και όλα ενωμένα μεταξύ τους.

Όλοι και όλα είμαστε ΕΝΑ.

Μας μπερδεύουν όμως οι αποστάσεις που υπάρχουν μεταξύ μας. Αν πάρουμε ένα πολύ ισχυρό όμως μικροσκόπιο και κοιτάξουμε τα κύτταρα στο χέρι μας θα διαπιστώσουμε ,ότι ενώ το δέρμα μας δείχνει σαν κάτι το ενιαίο με γυμνό μάτι, κάτω από ένα  πανίσχυρο μικροσκόπιο ανακαλύπτουμε απόσταση μεταξύ των κυττάρων.

Έτσι και με τον κόσμο που ζούμε. Ενώ όλα είναι ένα, οι αποστάσεις μεταξύ μας,  μας μπερδεύουν για να το αντιληφθούμε  και να το πιστέψουμε.

Όμως……….. τι τελικά είναι αυτή η ενέργεια; Τι την προκαλεί;

Από που απορρέει; Ποιος την διαχειρίζεται; Έτσι ανεξέλεγκτα υπάρχει στο σύμπαν; Τι είναι;

Τι είναι παιδιά μου; Όλοι μας ξέρουμε τι είναι. Το έχουμε ακούσει πολλές φορές στην ζωή μας. Είναι το Πνεύμα του Θεού. Του δημιουργού μας και του δημιουργού των πάντων.

Γιατί παιδιά μου, ναι, τα πάντα είναι ενέργεια, άρα τα πάντα είναι Θεός.

Και στην ποιο βαθιά σπηλιά να χωθεί κάποιος, θα το συναντήσει να υπάρχει και εκεί. Ακόμα και εκεί στην ποιο βαθιά σπηλιά της γης αν προσευχηθεί η προσευχή του θα φτάσει στον Θεό. Θα φτάσει στον δημιουργό του.

Το ίδιο και στο μεγαλύτερο βάθος των ωκεανών. Ακόμα και στο ποιο μακρινό σημείο του σύμπαντος να βρεθεί ,η προσευχή του θα φτάσει στον Θεό. Στον δημιουργό του.

Η επικοινωνία είναι άμεση. Θα προσπαθήσω να σας βοηθήσω να καταλάβετε τι εννοώ και που το στηρίζω.

Είπα και πριν ότι όλα είναι ένα. Και συνδέονται όλα με την ίδια ενέργεια.

Σχετικά με εμάς τους ανθρώπους, όταν για πρώτη φορά το σπερματοζωάριο θα συναντηθεί με το ωάριο, την ίδια στιγμή ο Θεός, βάζει ενέργεια από τον ίδιο στην ένωση αυτή.

Άλλοι το λένε πνοή του Θεού. Από εκείνη την στιγμή αρχίζει η δημιουργία ενός ανθρώπου. Αλλά και από εκείνη την στιγμή ο άνθρωπος αυτός γίνεται , μέρος από το σώμα του Θεού.

Ένα μικρούλι μικρούλι κύτταρο στο σώμα του, αλλά και μέρος του σύμπαντος.

Δημιουργείται η αιώνια ένωση με τον δημιουργό μας. Μας έφτιαξε κατ’ εικόνα και ομοίωση. Όχι όμως εμφανισιακά, αλλιώς θα μοιάζαμε όλοι μεταξύ μας. Ενεργειακά.

Μας έβαλε μέσα μας ενέργεια από την δική του ενέργεια. Αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε ψυχή. Και αυτομάτως γίναμε μέρος της πνευματικής του υπόστασης.

Είμαστε ενωμένοι με το ΟΛΟΝ.

Ένα μικρό παράδειγμα για να βοηθήσω. Κοιτώντας ας πούμε το χέρι μας, ξέρουμε ότι κάθε κύτταρο εκεί αποτελεί μέρος του σώματος μας. Έχουμε επίγνωση σε τι κατάσταση βρίσκονται τα νύχια μας, αν έχουμε κοπεί κάπου, έχουμε καεί, ή ότι άλλο μπορεί να έχει επιδράσει πάνω στα κύτταρα μας.

Τα κύτταρα μας είναι μέρος του σώματος μας.

Τρισεκατομμύρια κύτταρα επάνω μας ,που όλα μαζί αποτελούν το δικό μας ΟΛΟΝ.

Και γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή σε τι κατάσταση βρίσκεται το σώμα μας.

Όπως ο Θεός ,του οποίου όπως είπα αποτελούμε ένα μικρούλι μικρούλι κύτταρο και εμείς από το σώμα του, μπορεί να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή, την δική μας κατάσταση.

Όπως ένα μικρό τσίμπημα από μια καρφίτσα  στο πόδι μου, μπορώ να το αισθανθώ άμεσα στον εγκέφαλο μου, με τον τρόπο που αυτός επικοινωνεί και ελέγχει όλο μου το σώμα, έτσι και ο Θεός, μπορεί να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή σε τι κατάσταση είμαστε, τι σκεπτόμαστε, τι λέμε και γενικά να έχει πλήρη γνώση για εμάς .Γιατί και εμείς είμαστε μέρος από το σώμα του.

Όπως για εμάς είναι εύκολο και κατανοητό να ξέρουμε τι συμβαίνει στο σώμα μας, το ίδιο συμβαίνει και με τον Θεό. Τόσο απλά.

Το ίδιο όμως είμαστε ενωμένοι εμείς οι Χριστιανοί, και με το πνευματικό σώμα του Κ.Η. Ιησού Χριστού, με το μυστήριο της βάπτισης μας.

Την στιγμή της βάπτισής μας αυτό που συμβαίνει είναι η ένταξη μας στο σώμα του Χριστού. Γινόμαστε ένα και με αυτόν.

Αποτελούμε όλοι μαζί ,αυτό που συχνά ακούμε να λέγεται ,την εκκλησία του Χριστού.

Με αυτόν τον τρόπο, αποκτάμε την προστασία του κατά του πονηρού, και το δικαίωμα ,μέσα από το σώμα του Χριστού να φτάσουμε κάποτε προστατευμένοι κατά την διαδρομή μας, στον κόσμο του μεγάλου πατέρα όπου θα μείνουμε αιώνια σαν ένα υγιές κύτταρο του σώματος του, με αυτόν.

Πολλοί δεν το αντιλαμβάνονται αυτό, και παραπονιούνται τάχα γιατί τους βάπτισαν μικρούς χωρίς να τους ρωτήσουν. Δεν γνωρίζουν; Δεν αντιλαμβάνονται όπως είπα; Από θέμα μοντερνισμού; Αντιδρούν.

Αντί να ευχαριστούν τους γονείς τους για αυτό. Γιατί με την βάπτιση τους απέκτησαν την προστασία όπως είπα πριν, του Χριστού ενάντια στον διάβολο.

Δυστροπούν αντί να ευχαριστούν. Σημεία των καιρών ,της άγνοιας αλλά ίσως και της μη επαρκούς διδασκαλίας με τρόπο που να γίνεται αντιληπτή και κατανοητή από τους ανθρώπους.

Στο πρώτο μέρος του μυστηρίου του βαπτίσματος γίνεται ο μεγαλύτερος εξορκισμός που διαθέτει η εκκλησία μας, με σκοπό να καθαρίσει το βρέφος από την έως τότε οποιαδήποτε επίδραση και επιρροή έχει δεχτεί από τον πονηρό.

Έτσι πεντακάθαρη η ψυχούλα του είναι έτοιμη να δεχτεί το Άγιον Πνεύμα. Που σύμφωνα με τα όσα έχω πει έως τώρα θα αποτελέσει την ενέργεια της συνοχής που θα μας κρατήσει αιώνια ενωμένους με τον Θεό.

Αλήθεια, έχετε αναρωτηθεί ποτέ; Πηγαίνουμε στις εκκλησίες και γράφουμε σε ένα χαρτί ονόματα υπέρ υγείας και αναπαύσεως των ψυχών. Και γράφουμε 5 Παναγιώτηδες 8 Ιωάννηδες  5 Μαρίες 7 Γεωργίες κ.λ.π. Ο ιερέας διαβάζει αυτά τα ονόματα στην Αγία Πρόθεση η για όποια άλλη ακολουθία θέλουμε να μνημονευτούν αυτά τα ονόματα.

Έχετε αναρωτηθεί λοιπόν; Πως ο Θεός ξέρει για ποιόν Παναγιώτη μιλάμε ή για ποιαν Μαρία για να βοηθήσει. Πως όταν ζητάμε την ανάπαυση της ψυχής της δούλης του Θεού Χριστίνας, γνωρίζει ο Θεός για ποια Χριστίνα μιλάμε, όταν στον Ουρανό υπάρχουν εκατομμύρια Χριστίνες;

Πολλοί σίγουρα θα έχουν αναρωτηθεί. Κι όμως είναι πολύ απλή η εξήγηση ενός τέτοιου ερωτήματος.

Είμαστε όλοι και όλα συνδεδεμένοι με τον Δημιουργό μας, και τον Χριστό. Γράφοντας το όνομα που θέλουμε στο χαρτί, μέσα στο μυαλό μας ,εμείς γνωρίζουμε σε ποιόν αναφερόμαστε. Είναι σαν να δίνουμε τότε  το στίγμα της υπάρξεως αυτού του προσώπου η της ψυχής που θέλουμε να μνημονεύσουμε. Για τον Θεό είναι εύκολο να εντοπίσει αυτό το στίγμα, αφού βρίσκεται στο σώμα του. Είτε ζωντανός είτε νεκρός είναι αναπόσπαστο μέρος του. Και έτσι γνωρίζει για ποιόν ζητάμε ,και τι ζητάμε.

Είναι σαν να λέμε σε κάποιον πρόσεχε το δεξί σου χέρι. Φυσικά και γνωρίζει ποιο είναι το δεξί του χέρι, αλλά και που ακριβώς βρίσκεται.

Όλοι και όλα παιδιά μου είμαστε ένα.

Θεός, ο δημιουργός, Χριστός ο Υιός και διδάσκαλος, [ομοούσιος τῷ πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο·] που νικώντας το κράτος του πονηρού, μας άνοιξε και μας δείχνει τον δρόμο που οδηγεί στον πατέρα. Κανείς δεν μπορεί να φτάσει στον πατέρα αν δεν περάσει από τον δρόμο που χάραξε ο Υιός.

Και Άγιον πνεύμα, [Καὶ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον καὶ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν πατρὶ καὶ υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον,]  η απαραίτητη συγκολλητική ουσία που θα μας κρατά ενωμένους με το σώμα του Θεού , και θα μεταφέρει μέσα μας τις ιδιότητες που χρειαζόμαστε ,[όσοι τις αξίζουμε,] για να γίνουμε και εμείς κάποτε κατά χάριν Θεοί.

Το ζωοποιών. Αυτό που με την χάριν και ενεργεία του παράγεται και διαχειρίζεται η πάσα ζωή. Το οποίο εκπορεύεται μέσα από τον Πατέρα και δημιουργό Θεό.

Είναι τόσο μεγάλος και Ιερός ο ρόλος του Αγίου πνεύματος που συν προσκηνείται και συν δοξάζεται από τον Πατέρα και τον Υιό. Είναι τόση μεγάλη η αξία του Αγίου πνεύματος, που ακόμα και ο Χριστός είπε κάποτε. Μπορείτε να βρίσετε εμένα η και τον πατέρα μου και να δικαιούστε συγχώρηση. Όποιος όμως βρίσει το Άγιον Πνεύμα δεν θα συγχωρεθεί ποτέ.

Μόλις παιδιά μου σας περιέγραψα με τον δικό μου λίγο περίεργο τρόπο και εύχομαι να έγινα κατανοητός ,την ύπαρξη και λειτουργία της Αγίας Τριάδος.

Τριάδα ομοούσιον  και αχώριστον.

Από εδώ ξεκινάνε όλα, από εδώ εξαρτώνται τα πάντα, από εδώ υπάρχει και αναπνέει όλο το σύμπαν.

Μας αποκαλύφθηκε η πάσα αλήθεια. Και μας καλεί να βρεθούμε στον υπέροχο κόσμο του δημιουργού μας.

Έναν κόσμο όπου υπάρχει και επικρατεί η απόλυτη γαλήνη, ηρεμία και αρμονία. Έναν κόσμο που υπάρχει η ΑΓΑΠΗ. Γιατί παιδιά μου τίποτε καλό δεν συμβαίνει στο σύμπαν αν δεν ξεκινά και δεν περιέχει μέσα του  την ΑΓΑΠΗ.

Έναν κόσμο που ήρθε να μας διδάξει ο Χριστός και να μας καλέσει σε αυτόν, αλλά εμείς είπαμε, ευχαριστώ δεν θα πάρω. Και τον σταυρώσαμε.

Έναν κόσμο όπου κατοικούν τα πνεύματα εκείνα που κατάφεραν κατά το πέρασμα τους από αυτήν την ζωή να γίνουν κατά χάριν Θεοί. Γιατί εκεί παιδιά μου, στον κόσμο του Θεού μόνο Θεοί κατοικούν.

Ο παράδεισος αποτελείται από πολλά διαμερίσματα. Όσοι δεν τάχθηκαν κατά την διάρκεια της ζωής τους με το κακό, όσοι δεν πούλησαν την ψυχή τους σε αυτόν για εφήμερη δόξα και επίγειες απολαβές , όσοι αγωνίστηκαν για να βρεθούν στον κόσμο του Θεού, με ειλικρίνεια , όσοι αληθινά  μετανοούν για τις αμαρτίες τους ,εκεί θα πάνε.

Σε κάποιο διαμέρισμα του Παραδείσου. Θα βρεθούν στο επίπεδο εκείνο του Παραδείσου , όπου ανάλογα με την βαθμολογία που αποκόμισαν στο πέρασμα τους από το σχολείο της ζωής, θα μπορούν να κατοικήσουν. Μαζί με άλλα πνεύματα που συγκέντρωσαν την ίδια με αυτούς βαθμολογία.

Όμως κάνω ξεκάθαρο το γεγονός , ότι αν κάποιος δεν καταφέρει να γίνει κατά χάριν Θεός, εκεί που κατοικεί ο Θεός δεν θα μπορέσει να βρεθεί.

Είπαμε τα πάντα είναι ενέργεια. Και η ενέργεια ανάλογα με την ένταση και την ποιότητα που έχει, παράγει και μια ανάλογη συχνότητα. Και αν η ποιότητα του πνεύματος που αναπτύξαμε  στην γη δεν εναρμονίζεται με την συχνότητα που υπάρχει εκεί που κατοικεί ο Δημιουργός μας, συνεχώς θα εξοστρακίζεται και δεν θα μπορέσει να βρεθεί ποτέ εκεί. Για αυτό θα κατοικήσει , [αν έχει καταφέρει να ενταχθεί στον κόσμο του Παραδείσου,] εκεί που η συχνότητα της ενέργειας της θα το επιτρέπει.

Παιδιά μου τίποτα δεν αποκτάται ή διατηρείται η κατοχή του, χωρίς αγώνα και προσπάθεια.

Το ίδιο φυσικά και ο Παράδεισος και η αιώνια ζωή.

Στον Παράδεισο όμως, και κυρίως στον κόσμο όπου κατοικεί ο Θεός, κατοικούν εξελιγμένα ποιοτικά πνεύματα.

Το ερώτημα τώρα είναι το εξής. Ένα ερώτημα που πρέπει να απευθύνουμε στον εαυτό μας και μόνον. Θέλουμε πραγματικά να πάμε εκεί; Και εάν η απάντηση που θα λάβουμε είναι ναι, τότε παιδιά μου θα πρέπει να αναρωτηθούμε ξανά.

Και τι κάνουμε για αυτό; Ποια προσπάθεια καταβάλουμε για να εξελιχθούμε , και να αποκτήσουμε το δικαίωμα του Παραδείσου;

Και μεταξύ μας παιδιά μου, οι περισσότεροι από εμάς την ειλικρινή απάντηση που θα λάβουμε από τον εαυτό μας,…. είναι τίποτα.

Η αν θέλετε ελάχιστα, ή πολλά αλλά λανθασμένα.

Και αυτό αν απαντήσουμε αληθινά και δεν αρχίσουμε τις δικαιολογίες, για το ένα και το άλλο κουσούρι που κουβαλάμε.

Κάποιος παιδιά μου που κάνει εκατό σταυρούς και διακόσιες μετάνοιες στις εικόνες την Κυριακή στην εκκλησία, αλλά πηγαίνοντας σπίτι του βαράει την γυναίκα του, τσακώνεται με τον γείτονα για μια θέση πάρκινγκ, σου παίρνει την σειρά με πονηρό τρόπο ακόμα και την ώρα που πηγαίνει να κοινωνήσει, και άλλα τέτοια παραδείγματα στην καθημερινότητα του, φυσικά και δεν έχει καμία θέση στον κόσμο του Θεού.

Αυτός επειδή κάνει μετάνοιες νομίζει ότι έχει αγοράσει οικόπεδο στον Παράδεισο, αλλά η συμπεριφορά του όμως θα τον οδηγήσει στην καλύτερη για αυτόν περίπτωση σε κάποιο αντίσκηνο του ουρανού.

Ζούμε για να ικανοποιούμε μόνο τα ένστικτα μας. Όπως ακριβώς κάνουν και τα ζώα. Τι θα φάμε ,τι θα πιούμε, τι θα φορέσουμε, να βρούμε έναν ερωτικό σύντροφο, να επικρατήσουμε στο περιβάλλον μας, μια περίοπτη θέση στην αγέλη μας, ότι ακριβώς συμβαίνει και στο ζωικό βασίλειο.

Ένστικτα προς ικανοποίηση και καθόλου πνευματικότητα. Τα πάντα για να ικανοποιούμε το σώμα μας και τις απολαύσεις μας.

Το σώμα μας. Αλλά κατά τα άλλα έχουμε βάλει στόχο τον Παράδεισο. Και το αστείο είναι ότι φεύγοντας από την ζωή αυτή, το σώμα μας [ αυτό που φροντίζαμε με θρησκευτική ευλάβεια σε όλη την διαδρομή μας εδώ] είναι αυτό που  θα μείνει πίσω να σαπίζει, ενώ το πνεύμα μας που θα πάει  τελικά ψηλά για να μετρηθεί ,να ζυγιστεί και να αξιολογηθεί ,ανεβαίνει ελλιπέστατο σε πνευματικότητα.

Η περιουσία που αποκτήσαμε εκμεταλλευόμενοι ανθρώπων ψυχές, και διατηρούσαμε με ψέματα και κακία, μένει πίσω και σπαράσσεται από τους κληρονόμους μας, [εις υγείαν το κοροΐδο θα πουν οι περισσότεροι,] και εμείς θα ταξιδέψουμε προς τον ουρανό κουβαλώντας άδειες βαλίτσες.

Με τι εφόδια άραγε θα τολμήσουμε να χτυπήσουμε την πόρτα του Παραδείσου;

Καλύτερα παιδιά μου να μην είχατε ακούσει ποτέ αυτήν την ομιλία μου. Γιατί τότε θα μπορούσατε να επικαλεστείτε κατά την κρίση σας στον ουρανό, ότι δεν ξέρατε.

Βέβαια το ξέρουμε ότι δικαιολογίες δεν έχει εκεί. Μπροστά σε αυτόν που ξέρει τα πάντα για την συμπεριφορά μας στην γη και το περιεχόμενο της ψυχής μας τι δικαιολογίες να πει κανείς.;

Όμως ακόμα και αν θα το τολμούσατε , ύστερα από αυτήν την ομιλία, που ακούτε και τα λόγια που μοιράζομαι μαζί σας , δεν θα μπορείτε να δικαιολογηθείτε. Γιατί τώρα ξέρετε.

Και δεν είναι ότι ξέρετε επειδή σας τα λέω εγώ. Γιατί πριν από εμένα έχουν πει τα ίδια πράγματα χιλιάδες Άγιοι και πατέρες της εκκλησίας μας. Μας τα δίδαξε πρώτος ο Κ.Η.Ιησούς Χριστός.

Εγώ απλά σας τα υπενθυμίζω με μια διαφορετική γλώσσα και προσέγγιση από αυτήν που ακούτε συχνά στις εκκλησίες μήπως και γίνουν ποιο κατανοητά.

Άρα παιδιά μου βρίσκεστε στο κομβικό εκείνο σημείο, που θα πρέπει να κάνετε την επανάστασή σας και την επανεξέταση της έως τώρα  πορείας  σας στην ζωή.

Τώρα, σήμερα κι όλας. Τουλάχιστον όλοι εσείς που θέλετε κάποτε να βρεθείτε στον Παράδεισο. Διορθώστε την λάθος πορεία και ανασυνταχθείτε. Νοιώστε παιδιά μου την αγάπη του Χριστού μας και αναγεννηθείτε μέσα σε αυτήν.

Λέγοντας όλα αυτά που λέγω σε εσάς, φυσικά τα ακούω και εγώ. Και ανακαλύπτω ότι έχω και εγώ τα δικά μου κουσούρια που πρέπει να διορθώσω. Και νοιώθω την ανάγκη να ενωθώ και εγώ μαζί σας σε μια τέτοια προσπάθεια.

Στην προσπάθεια να αναγεννηθούμε όλοι μας παιδιά μου σαν άνθρωποι του Θεού, και να πεθάνουμε μέσα μας τον παλαιό άνθρωπο. Τον άνθρωπο των ανθρώπων.  Τον άνθρωπο όπως τον κατάντησαν οι άνθρωποι. Τον άνθρωπο που ζει για να ικανοποιεί μόνο τα ένστικτα του και δεν αγωνίζεται να αποκτήσει πνευματικότητα.

Να αναγεννηθούμε άνθρωποι σύμφωνα με τις προδιαγραφές που μας έφτιαξε ο δημιουργός μας. Γιατί όπως είπα και στην αρχή της ομιλίας αυτής, όλα είναι ένα. Μόνο που εμείς ,[οι περισσότεροι από εμάς] ,λες και προσπαθούμε να αποκοπούμε από αυτήν την ολότητα.

Λες και θέλουμε να γίνουμε ένα καρκινικό κύτταρο στο σώμα του Θεού, γνωρίζοντας βέβαια ότι αμέσως το σώμα του θα μας αποβάλει σαν κάτι το χαλασμένο.

Όσοι λοιπόν αποφασίσουν να αγωνιστούν για αυτόν τον σκοπό παιδιά μου θα με βρουν δίπλα τους βοηθό και προστάτη στον αγώνα αυτό. Μαζί με εσάς και εγώ μήπως καταφέρουμε και πιάσουμε έστω και ένα μικρό σκαμπό στον Παράδεισο. Αρκεί να βρεθούμε εκεί.

Να έχετε την αγάπη και την ευλογία μου

Πατήρ Φανούριος

ΦΩΣ ΕΚ ΦΩΤΟΣ

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΔΥΝΑΤΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΕΙΝΑΙ………..

Ο ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ κυριότερη πράξη λατρείας πρὸς τὸν Θεό. Συµπεριλαµβάνει τὴν κοινὴ προσευχὴ στὸ Ναό, τὴν ἀπὸ κοινοῦ ἀκρόαση καὶ ἑρµηνεία τῶν θείων Γραφῶν, δηλαδὴ τὸ θεῖο Κήρυγµα καὶ τὸ σπουδαιότερο, τὴν πραγµατικὴ σταυρικὴ Θυσία τοῦ Σωτῆρα Χριστοῦ.

Aπὸ ὅλα τὰ Ἱ. Μυστήρια τὸ ἱερότερο καὶ ὕψιστο εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὸν πυρῆνα καὶ τὴν κορύφωση ὅλων τῶν ὑπολοίπων.

Γιʼ αὐτὸ καὶ σὲ παλαιότερες ἐποχὲς ὅλα τὰ Μυστήρια τελοῦνταν ἐντὸς καὶ σὲ συνάρθρωση µὲ αὐτήν. Συνήθως διαιρεῖται σὲ τρὶα κύρια µέρη: α) Προσκοµιδή, β) Λειτουργία τῶν Κατηχουµένων καὶ γ) Λειτουργία τῶν Πιστῶν.

A) Προσκοµιδὴ

Εἶναι µιὰ εἰδικὴ ἀκολουθία, κατὰ τὴν ὁποία ὁ λειτουργὸς προετοιµάζει τὰ τίµια δῶρα γιὰ τὴν τέλεση τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ὁ Ἱερέας, ἀφοῦ «πάρει καιρό», ζητήσει δηλαδὴ τὴν ἐξ ὕψους δύναµη γιὰ νὰ προχωρήσει στὴν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ ντυθεῖ µὲ τὰ ἱερὰ ἄµφια, νίπτει τὰ χέρια του – σύµβολο τῆς ψυχικῆς καθαρότητας – καὶ προχωρᾷ στὴν ἀκολουθία τῆς Προσκοµιδῆς.

Ἐπιλέγει τὸ καλύτερο πρόσφορο ἀπὸ τὸ ὁποῖο θὰ ἐξάγει τὴν µερίδα ποὺ θὰ µεταβληθεῖ σὲ Σῶµα Χριστοῦ. Τὸ πρόσφορο ἔχει ἰδιαίτερο συµβολισµὸ γιὰ τοὺς πιστούς. Συµβολίζει τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί, ὅπως τὸ πρόσφορο ἀποτελεῖται ἀπὸ διαφόρους σπόρους, οἱ ὁποῖοι µαζεύτηκαν, ἀλέστηκαν, ζυµώθηκαν καὶ ἔκαναν ἕνα πρᾶγµα, ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς θὰ συνάξει τὰ διασκορπισµένα σʼ ὅλη τὴ γῆ παιδιά του στὴν Βασιλεία Του τὴν ἐπουράνια.

Καὶ κάτι ἀκόµη. Μέσα στὰ τίµια ∆ῶρα ὑπάρχει ἡ ἐλπίδα καὶ ἡ ἐγγύηση τῆς Ἀναστάσεως. «Καθὼς ὁ βλαστὸς τῆς ἀµπέλου, ἀφοῦ κατακλιθεῖ στὴ γῆ καρποφορεῖ στὸν καιρό του, καὶ ὁ κόκκος τοῦ σιταριοῦ, ἀφοῦ πέσει στὴ γῆ καὶ διαλυθεῖ, ἀνασταίνεται πολλαπλάσιος... καὶ στὴ συνέχεια (ὡς ἄρτος καὶ οἶνος) γίνονται Σῶµα καὶ Αἷµα Χριστοῦ µὲ τὰ λόγια τῆς Θείας Εὐχαριστίας καὶ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγ. Πνεύµατος, ἔτσι καὶ τὰ σώµατά µας ποὺ τρέφονται ἀπὸ τὴν θεία Εὐχαριστία, ἀφοῦ µποῦν στὴ γῆ καὶ διαλυθοῦν, θὰ ἀναστηθοῦν στὸν καιρό τους, χάρη στὸ Λόγο τοῦ Θεοῦ ποὺ χαρίζει σʼαὐτὰ τὴν Ἀνάσταση, πρὸς δόξαν Θεοῦ Πατρός» ( Ἅγιος Εἰρηναῖος).

Ἀφαιρεῖ τὸ κεντρικὸ µέρος τοῦ προσφόρου, ποὺ φέρει τὰ ἀρχικὰ γράµµατα ΙΣΧΡ ΝΙΚΑ καὶ τὸ τοποθετεῖ στὸ κέντρο τοῦ δισκαρίου. Αὐτὸ τὸ ἐν εἴδει κύβου τµῆµα τοῦ προσφόρου θὰ ἀποτελέσει στὴ συνέχεια τὸν Ἀµνό, δηλαδὴ τὸ Σῶµα τοῦ Κυρίου, ποὺ ἐτοιµάζεται γιὰ τὴ Θυσία. Κεντᾷ τὸν Ἀµνὸ µὲ τὴν Λόγχη, ὅπως ἐκέντησαν καὶ οἱ στρατιῶτες τὸ πανάχραντο Σῶµα τοῦ Κυρίου ἀπʼ ὅπου ἐξῆλθε αἷµα καὶ νερό. Ἐγχέει καὶ ἐκεῖνος νᾶµα (κρασί) καὶ νερὸ στὸ ἅγιο ποτήριο καὶ ἀκολούθως ἐξάγει ἀπὸ ἄλλο πρόσφορο τὴν µερίδα τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία τοποθετεῖται ὄρθια, τιµητικὰ δεξιὰ τοῦ Ἀµνοῦ (ἀριστερὰ ὅπως κοιτάζουµε), ἐνῷ µὲ τὶς ὑπόλοιπες ἐννέα µερίδες µνηµονεύονται κατὰ τὴν τάξη οἱ Ἀσώµατες δυνάµεις, οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς ∆ιαθήκης καὶ ὁ Τίµιος Πρόδροµος, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Ἱεράρχες, οἱ Μάρτυρες, οἱ Ὅσιοι, οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι, οἱ Θεοπάτορες Ἰωακεὶµ καὶ Ἄννα καθὼς καὶ οἱ κατὰ τὴν ἡµέρα ἐορταζόµενοι Ἅγιοι καὶ τέλος ὁ Ἅγιος τοῦ ὁποίου τελεῖται ἡ Θ. Λειτουργία (Μ. Βασίλειος ἢ ἱερὸς Χρυσόστοµος).

Ὅλες αὐτὲς οἱ σὲ σχήµα τριγωνικὸ µερίδες τοποθετοῦνται ἀριστερὰ ἀπὸ τὸν Ἀµνὸ (δεξιὰ ὅπως κοιτάζουµε). Ἕπεται ἡ µνηµόνευση τῶν ζώντων καὶ τεθνεώτων πιστῶν µὲ προεξάρχοντα τὸν Ἐπίσκοπο τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας (ἀποτελεῖ τύπο Θεοῦ Πατρὸς κατὰ τὸν Ἅγ. Ἰγνάτιο τὸν Θεοφόρο), γιὰ τοὺς ὁποίους ἐπίσης ἐξάγονται µερίδες καὶ τοποθετοῦνται κοντὰ στὸν Ἀµνό. Ἔτσι τώρα ὁλόκληρη ἡ Ἐκκλησία, θριαµβεύουσα ἐν οὐρανοῖς καὶ στρατευοµένη ἐπὶ γῆς συναντῶνται γύρω ἀπὸ τὸν Ἀµνὸ καὶ Σωτῆρα τοῦ κόσµου σὲ µιὰ κοινωνία ὑπερφυσικὴ ἀλλὰ συνάµα καὶ πραγµατική.

Ὁλοκληρώνεται ἡ ἀκολουθία τῆς Προσκοµιδῆς µὲ θυµίαµα καὶ τὴν ἀνάλογη ἁγιαστικὴ εὐχή, κατόπιν ὁ ἱερέας καλύπτει τὰ δῶρα τῆς Προθέσεως µὲ τὰ ἱερὰ καλύµµατα.

Ἡ ἀκολουθία αὐτὴ συµβολίζει τρόπον τινὰ τὸ πρῶτο µέρος τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Κυρίου, ποὺ ἐκτυλίχθηκε στὴν ἀφάνεια, χωρὶς νὰ γνωρίζει κάτι ὁ λαὸς καὶ ἡ τότε πνευµατικὴ καὶ κοσµικὴ ἐξουσία.

Ἂς σηµειωθεῖ ὅτι οἱ ἀκολουθίες τοῦ Καιροῦ καὶ τῆς Προσκοµιδῆς λαµβάνουν χώρα διαρκούσης τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου.

Σὲ παλαιότερες ἐποχὲς ἡ Προσκοµιδὴ ἦταν ἁπλούστερη, ἐξαγόταν µόνον ἡ µερίδα τοῦ Ἀµνοῦ καὶ γινόταν κατὰ τὴν ὥρα ποὺ ψαλλόταν ὁ Χερουβικὸς ὕµνος. Γιʼ αὐτὸ σύµφωνα µὲ τὴν ἀρχαία τάξη µνηµονεύει κατὰ τὴν Μεγάλη Εἴσοδο ὁ Ἀρχιερέας (κατʼ οἰκονοµία καὶ µίµηση καὶ ὁ Ἱερέας κατὰ τὰ συλλείτουργα) ὀνόµατα ζώντων καὶ τεθνεώτων. Παλαιότεροι δὲ Ἀρχιερεῖς ὁλοκληρώνουν τὴν Προσκοµιδὴ στὴν ἀρχαία θέση της, τὸ Χερουβικό.

Β) Λειτουργία τῶν Κατηχουµένων

Συνήθως ὀνοµάζεται ἔτσι τὸ πρῶτο τµῆµα τῆς Θείας Λειτουργίας διότι κατʼ αὐτὸ συµµετεῖχαν καὶ οἱ Κατηχούµενοι, ὅσοι δηλαδὴ εἶχαν πιστεύσει στὸν ἀληθινὸ Θεό, ἀλλὰ δὲν εἶχαν ἀκόµη βαπτισθεῖ καὶ βρίσκονταν στὸ στάδιο τῆς προετοιµασίας γιὰ τὸ Βάπτισµα. Τὸ τµῆµα αὐτὸ διαρκεῖ ἀπὸ τὴν ἔναρξη µέχρι καὶ τὸ θεῖο Κήρυγµα, τὸ ὁποῖο γινόταν (καὶ πρέπει νὰ γίνεται) ἀµέσως µετὰ ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ ἀποστολικοῦ καὶ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσµατος. Ἄλλωστε αὐτὰ τὰ κείµενα ἑρµηνεύει τὸ θεῖο Κήρυγµα καὶ πρέπει νὰ ὑπάρχει λογικὴ συνέχεια καὶ ὄχι ἀπόσταση µεταξὺ ἀναγνώσεως καὶ ἑρµηνείας.

Ἀρχίζει ἡ Θεία Λειτουργία µὲ τὴ δοξολογικὴ ἐκφώνηση τοῦ λειτουργοῦ «Εὐλογηµένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγ. Πνεύµατος, νῦν καὶ ἀεῖ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Ἀναπέµπεται δοξολογία καὶ προσκύνηση στὸν Τριαδικὸ Θεό, ὁ Ὁποῖος ἀπεργάζεται τὴ σωτηρία µας. Φέρνουµε ἔτσι στὸ νοῦ µας τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τῆς ὁποίας ὅµως µποροῦµε ἀπὸ τώρα νὰ γίνουµε µέτοχοι.

Στὴ συνέχεια, ἐκφωνοῦνται ἀπὸ τὸν λειτουργὸ τὰ εἰρηνικὰ (ὀνοµάζονται ἔτσι διότι οἱ τρεῖς πρῶτες αἰτήσεις ἀναφέρονται στὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ καὶ ὁλόκληρου τοῦ κόσµου), µὲ τὰ ὁποῖα ζητοῦµε διάφορα ἀγαθά, ὑλικὰ καὶ πνευµατικά, ἀπὸ τὸν Κύριο.

Ἀκολουθοῦν τὰ Τυπικὰ ἢ συνηθέστερα τὰ Ἀντίφωνα, τὰ ὁποῖα ἔχουν ὡς ἐφύµνιο µικρὰ τροπάρια ποὺ ἀναφέρονται στὴν Θεοτόκο καὶ τοὺς Ἁγίους ὡς πρεσβευτῶν µας στὸ Θεό.

Ψάλλονται ἀντιφωνικὰ ἀπὸ τοὺς χοροὺς τῶν ψαλτῶν (ἐξ οὗ καὶ ἀντίφωνα) καὶ ἀκολουθεῖ αὐτὸ ποὺ σήµερα ὀνοµάζεται «µικρὰ εἴσοδος». Συµβολίζει τὴν ἐµφάνιση τοῦ Κυρίου στὸν κόσµο ὡς ∆ιδασκάλου καὶ Κήρυκα τῆς µοναδικῆς Ἀλήθειας, ὅτι δηλαδὴ Ἐκεῖνος εἶναι ὁ ἀναµενόµενος, ὁ «Μεσσίας», ὁ Σωτῆρας τοῦ κόσµου καὶ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Σήµερα ἐξέρχεται ὁ λειτουργὸς µὲ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο ἀπὸ τὴ βόρεια πύλη τοῦ Ἁγ. Βήµατος καὶ φθάνοντας στὸ µέσο ἐκφωνεῖ τὸ «Σοφία. Ὀρθοί».

Ὑπενθυµίζει ἔτσι ὅτι αὐτὸ ποὺ κρατᾷ ἐµπεριέχει τὴ Σοφία τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ τὸ «ὀρθοί», ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ὀρθία στάση τῶν πιστῶν ἐκείνη τὴ στιγµή, συµβολίζει καὶ τὴν στάση τῆς ψυχῆς. Ἐπιβάλλεται ἡ ψυχική µας ἐγρήγορση ἐὰν ποθοῦµε τὴν Σοφία τοῦ Θεοῦ.

Σὲ παλαιότερες ἐποχὲς ἡ σηµερινὴ «µικρὴ εἴσοδος» ἀποτελοῦσε τὴν ἔναρξη τῆς Θείας Λειτουργίας, ὅταν κλῆρος καὶ λαὸς συµψάλλοντας ἀρχικὰ τὸν Τρισάγιο Ὕµνο καὶ ἀργότερα τὸ «Ὁ Μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ», εἰσέρχονταν στὸ Ναὸ προπορευοµένου τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου. Ἀµέσως µετὰ τὴν εἴσοδο καὶ ἀφοῦ εὐλογοῦσε τοὺς πιστούς, ἀνέβαινε στὸν θρόνο του ὁ Ἐπίσκοπος, ἔχοντας ἑκατέρωθεν τοὺς κληρικούς. Ὁ θρόνος τότε βρισκόταν πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγ. Τράπεζα, στὸ σύνθρονο. Στὴ σηµερινή του θέση βρέθηκε κατὰ τὴν Τουρκοκρατία καὶ µετὰ τὴν ἀνύψωση τοῦ τέµπλου. Ἀκολουθοῦσε ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἀποστολικοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσµατος. Στὴ συνέχεια λάµβανε χῶρα τὸ Κήρυγµα καὶ ἀκολουθοῦσε ἡ ὑπόλοιπη Θεία Λειτουργία.

Μετὰ ἀπὸ τὴν ψαλµῴδηση τῶν Ἀπολυτικίων καὶ τοῦ Κοντακίου σήµερα ψάλλεται ὁ Τρι- σάγιος Ὕµνος «Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡµᾶς».

Συνήθως ἀντικαθίσταται στὶς µεγάλες ∆εσποτικὲς ἑορτὲς µὲ τὸ «Ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. Ἀλληλούϊα» (αὐτὸ ἀποτελεῖ ἔνδειξη ὅτι κατʼ αὐτὲς τὶς ἡµέρες καὶ κατὰ τὴ Θεία Λειτουργία τελοῦνταν τὸ Βάπτισµα τῶν Κατηχουµέ- νων) ἢ µὲ τὸ «Τὸν Σταυρόν σου προσκυνοῦµεν ∆έσποτα καὶ τὴν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζοµεν» στὶς ἑορτὲς τοῦ Σταυροῦ.

Ὁ Τρισάγιος Ὕµνος εἶναι ἐµπνευσµένος ἀπὸ τὸ ὅραµα τῆς κλήσεως τοῦ Προφήτη Ἠσαϊα καὶ τὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου. Μὲ αὐτὸν ἀπευθυνόµαστε στὸν Τριαδικὸ Θεὸ διακηρύσσοντας τὴν ἀπόλυτη ἁγιότητά Του. Ὑµνολογοῦµε δὲ συνάµα καὶ τὴν ἄπειρη δύναµη καὶ ἰσχύ Του.

Ἕπονται τὰ ἀναγνώσµατα πρῶτα τῶν ἐπιστολῶν ἢ τῶν πράξεων τῶν Ἀποστόλων καὶ ἔπειτα κάποια περικοπῆ ἀπὸ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Παλαιότερα προηγοῦνταν αὐτῶν ἕνα τρίτο ἀπὸ τὴν Παλαιὰ ∆ιαθήκη. Χάριν συντοµίας ὅµως αὐτὸ ἀποκόπηκε ἀπὸ τὴν Θεία Λειτουργία καὶ προστέθηκε στὸν Ἐσπερινό.

Μάλιστα ἐκεῖ οἱ περικοπὲς «διὰ τὸ ἱερὸν τοῦ ἀριθµοῦ» ἔγιναν τρεῖς. Καὶ πάλι οἱ προτροπὲς «Πρόσχωµεν», «Σοφία. Ὀρθοί.» συνιστοῦν σὲ ὅλους τὴν διάθεση ψυχῆς καὶ σώµατος, µὲ τὴν ὁποία θὰ πρέπει νὰ ἀκούσουν τὰ κείµενα ποὺ ἀπαγγέλονται.

Σηµειωτέον ὅτι µεταξὺ ἀποστολικοῦ καὶ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσµατος στιχολογοῦνταν ὁλόκληρος ψαλµὸς µὲ ἐφύµνιο τὸ σύντοµο τριπλὸ Ἀλληλούϊα, τὸ ὁποῖο ἔψαλλε κλῆρος καὶ λαός. Κατὰ τὴ διάρκειά του δὲ προσφε- ρόταν ἀνέκαθεν θυµίαµα πρὸς τιµὴν τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῶν λόγων τοῦ Κυρίου ποὺ θὰ ἀκολουθοῦσαν. Τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο συµβολίζει τὸν κηρύσσοντα Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ, τὸν Κύριο ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστό. Στοὺς ἀρχαίους χρόνους ἡ παρουσία σηµαντικῶν προσώπων πάντοτε προετοιµαζόταν µὲ τὴν προσφορὰ θυµιαµάτων. Πόσο µᾶλλον τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου µας διὰ τοῦ Εὐαγγελίου Του!

Ἐπακολουθεῖ κανονικῶς ἡ ἑρµηνεία τῶν ἀποστολικῶν καὶ Κυριακῶν λόγων, δηλαδὴ τὸ θεῖο Κήρυγµα καὶ ἕπεται ἡ Ἐκτενής. Πρόκειται γιὰ ἐκτεταµένη καὶ θερµὴ δέηση πρὸς τὸν Θεό, µὲ τὴν ὁποία ζητοῦµε ἀπὸ τὸν ἐλεήµονα Κύριο γιὰ ὅλους τοὺς πιστοὺς χάρη, ἔλεος, ἄφεση ἁµαρτιῶν καὶ αἰώνια σωτηρία.

Μετὰ ἀπὸ αὐτὴν ὁ λειτουργὸς καὶ ὁλόκληρη ἡ εὐχαριστιακὴ – ἐκκλησιαστικὴ κοινότητα δέεται γιὰ τοὺς ἁπανταχοῦ Κατηχουµένους, ὅσους δηλαδὴ βρίσκονται σὲ περίοδο ποὺ ατηχοῦνται στὰ τῆς ἀληθινῆς πίστεώς µας καὶ πρόκειται νὰ βαπτισθοῦν.

Ἀφοῦ ὁ λειτουργὸς προτρέψει τοὺς Κατηχουµένους νὰ ἀπέλθουν ἀπὸ τὸ Ναὸ ἀναπέµπει δυὸ εὐχὲς ὑπὲρ τῶν πιστῶν.

 Μὲ αὐτὲς εὐχαριστεῖ τὸν Θεό, ἀφοῦ καταξιώσει τοὺς πιστοὺς γιὰ ἄλλη µιὰ φορὰ νὰ βρεθοῦν µπροστὰ στὸ Θυσιαστήριο γιὰ νὰ τελεσθεῖ ἡ ἀναίµακτη θυσία, νὰ συγχωρήσει τὶς ἁµαρτίες τοῦ κλήρου καὶ τὰ ἀγνοήµατα τοῦ λαοῦ.

Γ) Λειτουργία τῶν Πιστῶν

Απὸ αὐτὸ τὸ σηµεῖο ἀρχίζει τὸ τµῆµα τῆς Θείας Λειτουργίας, ποὺ εἶναι γνωστὸ ὡς «Λειτουργία τῶν πιστῶν», δηλαδὴ ἡ τέλεση τῆς ἀναίµακτης θυσίας τοῦ Κυρίου. Ὀνοµάζεται δὲ «Λειτουργία τῶν πιστῶν», διότι στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία ἐπιτρεπόταν νὰ παρίστανται κατʼ αὐτὸ µόνον οἱ πιστοί. Λίγο ἀργότερα µάλιστα ὁ λειτουργὸς προτρέπει καὶ ἐντέλλεται νὰ προσέχουν τὶς θύρες µήπως εἰσέλθει κάποιος ἀµύητος, δηλαδὴ ἀβάπτιστος.

Ἀρχικὰ ψάλλεται ὁ Χερουβικὸς ὕµνος: «Οἱ τὰ Χερουβὶµ µυστικῶς εἰκονίζοντες καὶ τῇ ζωοποιῷ Τριάδι τὸν Τρισάγιον ὕµνον προσᾴδοντες, πᾶσαν νῦν βιοτικὴν ἀποθώµεθα µέριµναν. Ὡς τὸν βασιλέα τῶν ὅλων ὑποδεξόµενοι. Ταῖς ἀγγελικαῖς ἀοράτως δορυφούµενον τάξεσιν. Ἀλληλούϊα». Ὁ ἀρχαῖος αὐτὸς ὕµνος ὑπενθυµίζει στοὺς µεµυηµένους, στοὺς πιστοὺς, ὅτι κατʼ αὐτὴν τὴν ἱερὴ καὶ ἐπίσηµη ὥρα πρόκειται νὰ ὑποδεχθοῦν τὸν Βασιλέα τοῦ σύµπαντος, τὸν Κύριο.

Ἀµέτρητα ἀόρατα πλήθη ἀγγελικῶν δυνάµεων προετοιµάζουν τὴν ἔλευσή Του κυκλώνοντας τὸ θυσιαστήριο. Καὶ ὅπως οἱ ἄγγελοι ὑµνοῦν ἀκατάπαυστα τὸν Θεὸ καὶ ψάλλουν ὕµνους καὶ δοξολογίες, ἔτσι καὶ ἐµεῖς πρέπει νὰ κυκλώνουµε τὸ θυσιαστήριο µεταµορφωµένοι σὲ ἀγγελικὲς ὑπάρξεις. Πρέπει δὲ ὅταν λατρεύουµε τὸν Κύριό µας νὰ ἔχουµε ἀποδιώξει κάθε βιοτικὴ µέριµνα καὶ φροντίδα.

Κατὰ τὴν ψαλµῴδηση τοῦ Χερουβικοῦ ὁ λειτουργὸς ἀπαγγέλει µυστικῶς τὴν εὐχὴ τοῦ χερουβικοῦ. Πρόκειται γιὰ ὡραιότατη ἀρχαία εὐχὴ (δανεισµένη ἀπὸ τὴν Θεία Λειτουργία τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου), ποὺ ἀφορᾷ στὴν προσωπικὴ προετοιµασία τοῦ λειτουργοῦ καὶ ὄχι τὸν λαό, γιʼ αὐτὸ καὶ ἀπαγγέλεται µυστικῶς ἐν ἀντιθέσει µὲ τὶς περισσότερες τῶν εὐχῶν, ποὺ ἀφοροῦν ὁλόκληρη τὴν εὐχαριστιακὴ κοι νότητα καὶ λέγονται εἰς ἐπήκοον καὶ τοῦ λαοῦ, ὅπως γινόταν ἀνέκαθεν καὶ ὅπως γίνεται σὲ ὅλα τὰ Μυστήρια. Μόνον οἱ εὐχὲς ποὺ ἀφοροῦν στὴν προσωπικὴ προετοιµασία τοῦ λειτουργοῦ λέγονται µυστικῶς.

Ὁ λειτουργὸς ἰδιαιτέρως παρακαλεῖ τὸ Θεὸ γιὰ τὸ ἔλεός Του διότι αὐτὸς θὰ γίνει τὸ στόµα καὶ τὰ χέρια Του κατὰ τὴν τέλεση τοῦ Μυστηρίου. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶναι ὁ τελεσιουργὸς τοῦ Μυστηρίου· Ἐκεῖνος ποὺ προσφέρεται γιὰ νὰ θυσιαστεῖ, Αὐτὸς ποὺ δέχεται τὴν θυσία καὶ ὁ Ἴδιος διαδίδεται «εἰς βρῶσιν καὶ πόσιν» ἀπὸ τοὺς πιστούς.

Προσφέρεται πλούσιο θυµίαµα γιὰ νὰ προετοιµασθεῖ ἡ ὑποδοχὴ τοῦ Μεγάλου Βασιλέως καὶ ἀκολουθεῖ ἡ Μεγάλη Εἴσοδος. Οἱ πιστοὶ κλίνουν εὐλαβικὰ τὸν αὐχένα µπροστὰ στὴν ἱερὴ ποµπή, ποὺ διέρχεται ἀνάµεσά τους. Ἐκφωνεῖται ἡ ταπεινὴ δέηση ἀπὸ τὸν λειτουργὸ µὲ τὴν ὁποία παρακαλεῖ τὸν Θεὸ καὶ εὔχεται νὰ θυµηθεῖ ὅλους τοὺς παρισταµένους στὴν Βασιλεία Του καὶ τώρα ποὺ ἀγωνίζονται «τὸν καλὸν ἀγῶνα» ἀλλὰ καὶ ὅταν θὰ Τὸν ἀντικρύσουν ὡς Κριτὴ ζώντων καὶ νεκρῶν.

Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία δὲν γινόταν αὐτὴ ἡ Εἴσοδος. Ἀποτελεῖ µεταγενέστερη ἐξέλιξη. Παλαιότερα οἱ διάκονοι προσέφεραν στὸ θυσιαστήριο τὶς προσφορὲς τῶν πιστῶν καὶ ἀπὸ αὐτὲς ὁ λειτουργὸς χρησιµοποιοῦσε µόνον τὴν µερίδα ΙΣΧΡ ΝΙΚΑ, ἡ ὁποία θὰ µεταβληθεῖ κατὰ τὸν καθαγιασµὸ σὲ Σῶµα Χριστοῦ καὶ τὸ κρασί, ποὺ θὰ µεταβληθεῖ σὲ Αἷµα Χριστοῦ. Ἀργότερα καὶ ἀπὸ τὸν 6ο αἱ. περίπου τὰ προετοιµασµένα δῶρα µεταφέρονται πανηγυρικότερα (µὲ λιτανεία) ἀπὸ τοὺς διακόνους ἀπὸ τὴν Πρόθεση (ὅπου τὰ προσέφεραν οἱ πιστοὶ) στὴν Ἁγ.Τράπεζα καὶ µεταγενέστερα λαµβάνουν µέρος σʼ αὐτὴν καὶ οἱ πρεσβύτεροι (ἐνίοτε καὶ ὁ αὐτοκράτορας, ὅταν παρίσταται), ποτὲ ὅµως ὁ Ἐπίσκοπος.

Ὁ Ἐπίσκοπος διάβαζε τότε καὶ τὴν εὐχὴ τῆς Προσκοµιδῆς, ἡ ὁποία σήµερα συµπεριλαµβάνεται στὴν ὁµώνυµη ἀκολουθία, καὶ ἡ ὁποία πλέον τελεῖται κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου ἢ καὶ νωρίτερα. Ἀκολουθοῦν δεήσεις µὲ τὶς ὁποῖες ζητοῦµε ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ εὐλογήσει τὰ προτεθέντα δῶρα, τὸν ἱερὸ Ναὸ καὶ ὅσους προσέρχονται σʼ αὐτὸν µὲ πίστη, εὐλάβεια καὶ φόβο Θεοῦ καὶ βεβαίως νὰ µᾶς παράσχει εἰρηνικὴ ἡµέρα, φύλακα ἄγγελο, συγχώρηση τῶν ἁµαρτιῶν, κάθε καλὸ καὶ συµφέρον γιὰ τὴν ψυχή µας καὶ βέβαια µετάνοια γιὰ τὸν ὑπόλοιπο χρόνο τῆς ζωῆς µας καὶ καλὴ ἀπολογία τὴν ὥρα τῆς Κρίσεως, ἀφοῦ ἔχουµε περάσει χριστιανικὰ τὰ τέλη τῆς ζωῆς µας, χωρὶς ὀδύνη, εἰρηνικὰ καὶ ἀνεπαίσχυντα.

Βασικὴ προϋπόθεση γιὰ ὅσους συµµετέχουν στὸ Μυστήριο τῶν Μυστηρίων εἶναι καὶ ἡ κοινὴ πίστη. Γιʼ αὐτὸ ἀπαγγέλεται ἀπὸ ὅλους τοὺς συµµετέχοντες τὸ Σύµβολο Πίστεως τῶν δυὸ πρώτων Οἰκουµενικῶν Συνόδων Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως.

Τὸ Σύµβολο εἶναι µιὰ περιεκτικότατη σύνοψη τῆς Ὀρθόδοξης Θεολογίας. Ὀνοµάζεται Σύµβολο τῆς Πίστεως, διότι ἀποτελεῖ τὸ ἐνδεικτικὸ σηµεῖο καὶ γνώρισµα µὲ τὸ ὁποῖο διακρίνεται ὁ πιστὸς χριστιανὸς Ὀρθόδοξος ἀπὸ τὸν µὴ χριστιανὸ Ὀρθόδοξο. Ὁ πιστὸς πραγµατικὰ πιστεύει καὶ κάνει πράξη ὅσα τοῦ ἐπιτάσσει ἡ πίστη του.

Ἀρχαιότερη - συνοπτικὴ ὅµως - µορφὴ ὁµολογίας πίστεως στὴ Θεία Λειτουργία ἀποτελεῖ ὁ ὕµνος «Πατέρα, Υἱὸν καὶ Ἅγιον Πνεῦµα, Τριάδα ὁµοούσιον καὶ ἀχώριστον», ποὺ προηγεῖται (καὶ χρονικῶς) τοῦ Συµβόλου τῆς Πίστεως.

Στὸ ἑξῆς ἀκολουθεῖ τὸ κυριότερο τµῆµα τῆς Θείας Εὐχαριστίας, δηλαδὴ ἡ Ἀναφορά.

Ὁ λειτουργὸς προτρέπει καὶ πάλι θερµὰ τοὺς πιστοὺς νὰ σταθοῦν ὄχι µόνον ὄρθιοι ἀλλὰ καὶ συγκεντρωµένοι, µὲ εὐλάβεια, προσοχὴ καὶ φόβο, διότι πρόκειται νὰ κατέλθει σὲ λίγο ὁ Παράκλητος, τὸ Πανάγιο Πνεῦµα, τὸ ὁποῖο θὰ µεταβάλει τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο σὲ Σῶµα καὶ Αἷµα Χριστοῦ. Γιὰ νὰ εἶναι ὅµως εὐπρόσδεκτη ἡ θυσία µας θὰ πρέπει νὰ γίνει µὲ εἰρήνη στὴν ψυχή, διαφορετικὰ δὲν θὰ λάβουµε τὴ χάρη καὶ τὶς δωρεὲς τοῦ Θεοῦ. Ὁ φιλάνθρωπος καὶ φιλεύσπλαγχνος Υἱὸς τοῦ Θεοῦ θυσιάζεται γιὰ τὸ πλάσµα Του. Καὶ µʼ αὐτὴ τὴ θυσία ἐξαλείφεται ἡ ἁµαρτία καὶ ἐπέρχεται εἰρήνη µεταξὺ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἀνθρώπου.

Ὁ Κύριος ἀφοῦ πρῶτα εὐχαρίστησε τὸν Θεὸ Πατέρα στὴ συνέχεια παρέδωσε τὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἔτσι καὶ ἐµεῖς Τὸν εὐχαριστοῦµε γιὰ ὅλες Του τὶς εὐεργεσίες ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι δέχεται τὴν εὐχαριστία καὶ τὴ θυσία µας, παρʼ ὅλον ὅτι πλήθη ἀγγέλων Τὸν ὑµνοῦν καὶ Τὸν δοξολογοῦν. Οἱ οὐράνιες δυνάµεις µαζὶ µὲ τὴν στρατευοµένη πλέον Ἐκκλησία συµψάλλουν τὸν ἀγγελικὸ ὕµνο: «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου…».

Καὶ ὁ λειτουργὸς µὲ τὴν εὐχὴ ποὺ ἀκολουθεῖ µᾶς παραπέµπει σʼ ἐκείνη τὴ µοναδικὴ νύκτα τοῦ Πάσχα, ὅταν ὁ Κύριος παρέδιδε στοὺς µαθητές Του καὶ σʼ ὅλη τὴν Ἐκκλησία Του τὸ µυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Στὸ τελος ἐκφωνεῖ τοὺς λόγους τῆς συστάσεως τοῦ Μυστηρίου: «Λάβετε, φάγετε, τοῦτό µού ἐστι τὸ σῶµα, τὸ ὑπὲρ ὑµῶν κλώµενον εἰς ἄφεσιν ἁµαρτιῶν» καὶ «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τὸ αἷµά µου, τὸ τῆς καινῆς διαθήκης, τὸ ὑπὲρ ὑµῶν καὶ πολλῶν ἐκχυνόµενον εἰς ἄφεσιν ἁµαρτιῶν». Τὸ ψωµὶ καὶ τὸ κρασὶ ποὺ προσφέρει ὁ Κύριος στοὺς µαθητές Του δὲν θὰ εἶναι πλέον κοινὸ ψωµὶ καὶ κρασὶ ἀλλὰ θὰ µεταβληθοῦν σὲ Σῶµα καὶ Αἷµά Του.

Ὁ Κύριος θυσιάζεται γιὰ νὰ λάβουν οἱ πιστοί Του ἄφεση ἁµαρτιῶν καὶ αἰώνιο ζωή. Χωρὶς τὴ συµµετοχὴ στὴν σταυρική Του θυσία ὁ πιστὸς δὲν θὰ λάβει οὔτε τὰ ἀγαθὰ τῆς Βασιλείας Του, οὔτε βεβαίως θὰ σωθεῖ. Μία νέα λοιπὸν κατάσταση διαµορφώνεται στὴ σχέση τοῦ ἀνθρώπου µὲ τὸν Θεό. Ὁ Θεὸς κάνει µιὰ νέα «συµφωνία» µὲ τὸν ἄνθρωπο µὲ ἐγγυητὴ καὶ µεσίτη τὸν ὑπὲρ ἡµῶν παθόντα, ταφέντα καὶ ἀναστάντα Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Μὲ αὐτὴν τὴν συνθήκη παρέχεται στοὺς ἀνθρώπους ἡ ἄφεση τῶν ἁµαρτιῶν καὶ ἡ αἰώνια ζωή. Γιὰ νὰ καρπωθοῦµε ὅµως τὰ ἀποτελέσµατα αὐτῆς τῆς θυσίας εἶναι ἀνάγκη νὰ τρώγουµε τὸ Σῶµα τοῦ Κυρίου καὶ νὰ πίνουµε τὸ Αἷµά Του. Αὐτὰ τὰ ἀγαθὰ ποὺ ὁ Κύριος µᾶς προσφέρει ὡς εὐεργεσία, ἐµεῖς Τοῦ τὰ ἀντιπροσφέρουµε µὲ πλήρη ἀφοσίωση καὶ εὐγνώµονα καρδιά.

Ἔπειτα ἀφοῦ ψαλλεῖ τὸ «Σὲ ὑµνοῦµεν, σὲ εὐλογοῦµεν, σοὶ εὐχαριστοῦµεν Κύριε, καὶ δεόµεθά σου ὁ Θεὸς ἡµῶν», µὲ δέος ὁ λειτουργὸς παρακαλεῖ τὸν Θεὸ Πατέρα νὰ στείλει τὸ Πανάγιο Πνεῦµα γιὰ νὰ καθαγιάσει τὰ Τίµια ∆ῶρα. Εὐλογεῖ τὸν ἄρτο καὶ τὸ ποτήριο καὶ αὐτὰ πλέον µεταβάλλονται µυστηριωδῶς σὲ Σῶµα καὶ Αἷµα Χριστοῦ.

Αὐτὴ εἶναι ἡ φρικωδέστερη καὶ πιὸ σηµαντικὴ στιγµὴ τοῦ Μυστηρίου, γιʼ αὐτὸ καὶ οἱ πιστοὶ κλίνουν τὸν αὐχένα ἕως ἐδάφους καὶ µὲ ἀπόλυτη σιγὴ καὶ κατάνυξη προσεύχονται καὶ ἐκεῖνοι ὥστε νὰ κατέλθει ὁ Παράκλητος καὶ νὰ ἁγιασει τὰ ∆ῶρα καὶ ὅλους τοὺς παρισταµένους.

Μνηµονεύεται ἔπειτα ὅλο τὸ νέφος τῶν τεθνεώτων προπατόρων, πατέρων, πατριαρχῶν, προφητῶν, ἀποστόλων, κηρύκων, εὐαγγελιστῶν, µαρτύρων, ὁµολογητῶν, ἐγκρατευτῶν καὶ ὅλων τῶν κεκοιµηµένων.

Σʼ αὐτὴν ὅµως τὴν ἱερὴ στιγµὴ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ µὴν κατέχει ἐξέχουσα θέση ἐκείνη ποὺ ὑπούργησε στὸ µυστήριο τῆς ἐνσάρκου οἰκονοµίας τοῦ Κυρίου, ἡ ἀειπάρθενος Θεοτόκος, ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἡ Παναγία µας. Καὶ ὁ λαὸς ξεσπᾷ σὲ ἕναν πανέµορφο δοξολογικὸ ὕµνο πρὸς τὴν Θεοµήτορα. Εἶναι τὸ µόνο πρόσωπο θνητοῦ ποὺ ἀνυµνεῖται καὶ ἐγκωµιάζεται «ἐξαιρέτως» καὶ «κατʼ ἐξαίρεσιν» κατʼ αὐτὴν τὴν ἱερὴ στιγµή. Τὸ τροπάριο «Ἄξιόν ἐστι» πραγµατικὰ παρεµβάλλεται στὴν Ἀναφορά, τὴν καρδιὰ δηλαδὴ τῆς Θείας Λειτουργίας.

Συνεχίζεται ἡ Ἀναφορὰ µὲ τὴν µνηµόνευση ὅλων τῶν Ἁγίων καὶ τῶν δικῶν µας προσφιλῶν προσώπων, κυρίως τεθνεώτων. Μνηµονεύονται ἐδῶ ὅλοι οἱ Ἐπίσκοποι τῆς οἰκουµένης, τὰ ἱερατικὰ καὶ µοναχικὰ τάγµατα καθὼς καὶ οἱ φιλόχριστοι ἄρχοντες «ἵνα καὶ ἡµεῖς ἐν τῇ γαλήνῃ αὐτῶν ἤρεµον καὶ ἡσύχιον βίον διάγωµεν ἐν πάσῃ εὐσεβείᾳ καὶ σεµνότητι». Τιµητικὴ ὅµως θέση µεταξὺ ὅλων κατέχει ὁ Ἐπίσκοπος τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, χωρὶς τὴν µνηµόνευ- ση τοῦ ὁποίου ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἄκυρη, ἀφοῦ ἡ παρουσία του (ἔστω καὶ διὰ τῆς µνηµονεύσεως) ἐξασφαλίζει τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως µὲ τὴν ἀνὰ τὴν Οἰκουµένη Ἐκκλησία καὶ ἐγγυᾶται τὴν ὀρθότητά της.

Ἡ Ἀναφορὰ ὁλοκληρώνεται µὲ τὴν εὐλογία ἀπὸ τὸν λειτουργό: «Καὶ ἔσται τὰ ἐλέη τοῦ µεγάλου Θεοῦ…». Τὸ ἑπόµενο τµῆµα τῆς Θείας Λειτουργίας ἀφορᾷ στὴν προετοιµασία τοῦ λειτουργοῦ ἀλλὰ καὶ τῶν πιστῶν γιὰ τὴν προσέλευση στὸ Ποτήριο τῆς Ζωῆς, τὴν µετάληψη τοῦ Παναγίου Σώµατος καὶ Αἵµατος τοῦ Κυρί- ου. Σηµαντικὸ µέρος της ἀποτελεῖ ἡ Κυριακὴ προσευχὴ «Πάτερ ἡµῶν», µὲ τὴν ὁποία ζητοῦµε ὄχι µόνο τὸν ἐπιούσιο ἀλλὰ καὶ τὸν ὑπερούσιο ἄρτο, ποὺ πρόκειται ἄλλωστε σὲ λίγο νὰ λάβουµε. Τέλος µὲ τὴν ἐκφώνηση «Πρόσχωµεν.

Τὰ Ἅγια τοῖς Ἁγίοις» συνιστᾶται ἡ προσοχὴ τῶν πιστῶν νὰ ἐξετάσουν προσεκτικᾶ τὸν ἑαυτό τους πρὶν προσεγγίσουν τὸ Ἅγιο Ποτήριο.

Ὁ Κύριος ἔρχεται γιὰ τὶς ψυχὲς ποὺ ἀγωνίζονται καὶ ὄχι γιὰ τοὺς ρᾴθυµους καὶ ἀπρόσεκτους.

Κατὰ τὴν Κοινωνία τοῦ λειτουργοῦ καὶ τῶν πιστῶν ψάλλεται τὸ Κοινωνικό. Παλαιότερα ἀποτελοῦνταν ἀπὸ τὴν στιχολογία ὁλόκληρου ψαλµοῦ, σὲ κάθε στίχο τοῦ ὁποίου ψαλλόταν ἀπὸ ὅλο τὸν λαὸ ὡς ἐφύµνιο µικρὸ τροπάριο, τὸ «Ἀλληλούϊα» ἢ ὁ κύριος στίχος του.

Σήµερα τὸ Κοινωνικὸ ἀποτελεῖται µόνον ἀπὸ τὸν κύριο στίχο τοῦ σχετικοῦ ψαλµοῦ καὶ τὸ «Ἀλληλούϊα».

Τὸ διάστηµα ποὺ µεσολαβεῖ µέχρι νὰ προσέλθουν οἱ εὐλαβεῖς πιστοὶ στὴ Θεία Κοινωνία δὲν εἶναι «νεκρὸς χρόνος». Ἀφοῦ πρῶτα µεταλάβει ὁ λειτουργός, στὴ συνέχεια τοποθετεῖται τὸ Πανάγιο Σῶµα µέσα στὸ Ἅγιο Ποτήριο, ὥστε νὰ µεταλάβουν ἔπειτα καὶ οἱ πιστοί.

Ἡ πρόσκληση εἶναι προσεκτικὰ διατυπωµένη: «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε», λέγει ὁ λειτουργός. Ἀπαιτεῖται εὐ- λάβεια καὶ ἅγιος φόβος, πίστη ἀκλόνητη γιὰ νὰ λάβουµε ἐντός µας τὸ θεῖο πῦρ τῆς Θεότητος.

Ἀπαιτοῦνται αἰσθήµατα εὐγνωµοσύνης ὄχι µόνο πρὸς τὸν Κύριο ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς ἀδελφούς µας γιὰ νὰ προσέλθουµε στὸν Μυστικὸ ∆εῖπνο. Ὅλοι στέκονται εὐλαβικὰ ὄρθιοι µπροστὰ στὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἀφοῦ οἱ εὐλαβεῖς καὶ προετοιµασµένοι πιστοὶ µεταλάβουν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων δοξολογοῦν καὶ εὐχαριστοῦν τὸν πανάγαθο Θεὸ γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι τοὺς ἀξίωσε νὰ Τὸν µεταλάβουν.

Ὅλοι σκύβουν εὐλαβικὰ τὴν κεφαλὴ µπροστὰ στὸν προαιώνιο Θεό, ὁ Ὁποῖος τώρα παρουσιάζεται καὶ πάλι ἐµπρός τους ἐντὸς τοῦ Ἁγίου Ποτηρίου. Εἶναι σὰν νὰ διατρανώνει πρὸς ὅλους ὁ λειτουργὸς ὅτι ὁ Κύριος ἂν καὶ ἀναλήφθηκε (αὐτὸ συµβολίζει ὁ στίχος ποὺ ἀπαγγέλεται ἀπὸ τὸν λειτουργὸ µετὰ τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ Ἁγίου Ποτηρίου στὴν Ἁγία Τράπεζα: «ὑψώθητι ἐπὶ τοὺς οὐρανοὺς ὁ Θεός, καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἡ δόξα σου»), θὰ εἶναι πά- ντοτε µαζὶ µὲ τοὺς εὐλαβεῖς πιστούς Του.

Τώρα πιὰ ὅλοι καὶ πάλι ὄρθιοι ἀναπέµπουν στὸν Κύριο τῆς ∆όξης τὴν τελευταία τους εὐχαριστία, ἀφοῦ τοὺς ἀξίωσε γιὰ ἄλλη µιὰ φορὰ νὰ γίνουν κοινωνοὶ τῶν ἐπουρανίων καὶ ἀθανάτων µυστηρίων. Θὰ ἀναχωρήσουν πλήρεις εὐλογιῶν, ἀφοῦ Τοῦ ζητήσουν νὰ τοὺς κατευθύ- νει στοὺς δύσκολους δρόµους τῆς ζωῆς, νὰ τοὺς στηρίζει τὴν πίστη, νὰ τοὺς φρουρεῖ τὴν ζωὴ µὲ τὶς εὐχὲς καὶ τὶς ἱκεσίες τῆς Παναγίας Μητέρας Του καὶ ὅλων τῶν Ἁγίων.

Ὁ λειτουργὸς προσφέρει στοὺς πιστοὺς τὴν τελευταία εὐλογία καὶ διανέµει σὲ ὅλους, κυρίως ἐκείνους ποὺ δὲν εἶχαν προετοιµασθεῖ γιὰ νὰ µεταλάβουν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, τὸ ἀντίδωρο, ὥστε νὰ µὴν φύγουν ἀπὸ τὸν Ναὸ χωρὶς καµιὰ εὐλογία.

Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία θεωροῦνταν ἀδιανόητο πιστοὶ νὰ παρίστανται στὴν Θεία Λειτουργία καὶ νὰ µὴν µεταλαµβάνουν. Θὰ ἔπρεπε νὰ δικαιολογήσουν τὸ γεγονός, διαφορετικὰ θὰ ἔπρεπε νὰ ἐξέλθουν καὶ ἐκεῖνοι µαζὶ µὲ τοὺς Κατηχουµένους καὶ τοὺς βαρέως ἁµαρτήσαντας ἀµέσως µετὰ ἀπὸ τὸ Κήρυγµα καὶ πρὶν ἀπὸ τὸν Χερουβικὸ ὕµνο.

Ἡ σωστὴ τάξη τῶν Ὀρθοδόξων εἶναι νὰ περνοῦν µὲ τὴ σειρὰ ἐµπρὸς ἀπὸ τὸν λειτουργήσαντα Ἱερέα καὶ ἔχοντας τὶς δυὸ παλάµες τους ἀνοικτὲς σὲ σχήµα σταυροῦ, νὰ λαµβάνουν τὸ ἀντίδωρο ἀσπαζόµενοι τὸ χέρι ἐκεῖνο ποὺ πρὶν λίγο ἔψαυσε τὴν ἀκήρατο κορυφὴν τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ, Τὸν τεµάχισε κλπ.

Ἀναχωροῦν λοιπὸν πλέον οἱ πιστοὶ ἔχοντας πάρει πνευµατικὲς δυνάµεις ἀπὸ τὸν θυσιασθέντα Κύριο, ἀπὸ τὴν Παναγία Μητέρα Του καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς Ἁγίους, ἰδιαιτέρως τὸν κατὰ τὴν ἡµέρα ἑορταζόµενο καὶ τιµώµενο. Λάµπουν ἀπὸ τὸ θεϊκὸ φῶς ποὺ πληµµύρισε ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξή τους ἀφοῦ πιὰ στὶς φλέβες τους κυλάει τὸ Πανάγιο Αἷµα τοῦ Κυρίου καὶ τὸ Πανάγιο Σῶµά Του ἔγινε σῶµά τους. Φεύγοντας ἀπὸ τὸ Ναὸ ἔχουν ζήσει γιὰ ἄλλη µιὰ φορὰ τὸ προσωπικό τους Πάσχα προσευχόµενοι ὁ Θεὸς νὰ τοὺς ἐλεήσει καὶ νὰ σταθεῖ  ἵλεως τὴν ὥρα τῆς Κρίσεως.

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ.ΔΥΝΑΤΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ

ΔΥΝΑΤΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΕΙΝΑΙ………..

Ο ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ κυριότερη πράξη λατρείας πρὸς τὸν Θεό. Συµπεριλαµβάνει τὴν κοινὴ προσευχὴ στὸ Ναό, τὴν ἀπὸ κοινοῦ ἀκρόαση καὶ ἑρµηνεία τῶν θείων Γραφῶν, δηλαδὴ τὸ θεῖο Κήρυγµα καὶ τὸ σπουδαιότερο, τὴν πραγµατικὴ σταυρικὴ Θυσία τοῦ Σωτῆρα Χριστοῦ.

Aπὸ ὅλα τὰ Ἱ. Μυστήρια τὸ ἱερότερο καὶ ὕψιστο εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὸν πυρῆνα καὶ τὴν κορύφωση ὅλων τῶν ὑπολοίπων.

Γιʼ αὐτὸ καὶ σὲ παλαιότερες ἐποχὲς ὅλα τὰ Μυστήρια τελοῦνταν ἐντὸς καὶ σὲ συνάρθρωση µὲ αὐτήν. Συνήθως διαιρεῖται σὲ τρὶα κύρια µέρη: α) Προσκοµιδή, β) Λειτουργία τῶν Κατηχουµένων καὶ γ) Λειτουργία τῶν Πιστῶν.

A) Προσκοµιδὴ

Εἶναι µιὰ εἰδικὴ ἀκολουθία, κατὰ τὴν ὁποία ὁ λειτουργὸς προετοιµάζει τὰ τίµια δῶρα γιὰ τὴν τέλεση τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ὁ Ἱερέας, ἀφοῦ «πάρει καιρό», ζητήσει δηλαδὴ τὴν ἐξ ὕψους δύναµη γιὰ νὰ προχωρήσει στὴν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ ντυθεῖ µὲ τὰ ἱερὰ ἄµφια, νίπτει τὰ χέρια του – σύµβολο τῆς ψυχικῆς καθαρότητας – καὶ προχωρᾷ στὴν ἀκολουθία τῆς Προσκοµιδῆς.

Ἐπιλέγει τὸ καλύτερο πρόσφορο ἀπὸ τὸ ὁποῖο θὰ ἐξάγει τὴν µερίδα ποὺ θὰ µεταβληθεῖ σὲ Σῶµα Χριστοῦ. Τὸ πρόσφορο ἔχει ἰδιαίτερο συµβολισµὸ γιὰ τοὺς πιστούς. Συµβολίζει τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί, ὅπως τὸ πρόσφορο ἀποτελεῖται ἀπὸ διαφόρους σπόρους, οἱ ὁποῖοι µαζεύτηκαν, ἀλέστηκαν, ζυµώθηκαν καὶ ἔκαναν ἕνα πρᾶγµα, ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς θὰ συνάξει τὰ διασκορπισµένα σʼ ὅλη τὴ γῆ παιδιά του στὴν Βασιλεία Του τὴν ἐπουράνια.

Καὶ κάτι ἀκόµη. Μέσα στὰ τίµια ∆ῶρα ὑπάρχει ἡ ἐλπίδα καὶ ἡ ἐγγύηση τῆς Ἀναστάσεως. «Καθὼς ὁ βλαστὸς τῆς ἀµπέλου, ἀφοῦ κατακλιθεῖ στὴ γῆ καρποφορεῖ στὸν καιρό του, καὶ ὁ κόκκος τοῦ σιταριοῦ, ἀφοῦ πέσει στὴ γῆ καὶ διαλυθεῖ, ἀνασταίνεται πολλαπλάσιος... καὶ στὴ συνέχεια (ὡς ἄρτος καὶ οἶνος) γίνονται Σῶµα καὶ Αἷµα Χριστοῦ µὲ τὰ λόγια τῆς Θείας Εὐχαριστίας καὶ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγ. Πνεύµατος, ἔτσι καὶ τὰ σώµατά µας ποὺ τρέφονται ἀπὸ τὴν θεία Εὐχαριστία, ἀφοῦ µποῦν στὴ γῆ καὶ διαλυθοῦν, θὰ ἀναστηθοῦν στὸν καιρό τους, χάρη στὸ Λόγο τοῦ Θεοῦ ποὺ χαρίζει σʼαὐτὰ τὴν Ἀνάσταση, πρὸς δόξαν Θεοῦ Πατρός» ( Ἅγιος Εἰρηναῖος).

Ἀφαιρεῖ τὸ κεντρικὸ µέρος τοῦ προσφόρου, ποὺ φέρει τὰ ἀρχικὰ γράµµατα ΙΣΧΡ ΝΙΚΑ καὶ τὸ τοποθετεῖ στὸ κέντρο τοῦ δισκαρίου. Αὐτὸ τὸ ἐν εἴδει κύβου τµῆµα τοῦ προσφόρου θὰ ἀποτελέσει στὴ συνέχεια τὸν Ἀµνό, δηλαδὴ τὸ Σῶµα τοῦ Κυρίου, ποὺ ἐτοιµάζεται γιὰ τὴ Θυσία. Κεντᾷ τὸν Ἀµνὸ µὲ τὴν Λόγχη, ὅπως ἐκέντησαν καὶ οἱ στρατιῶτες τὸ πανάχραντο Σῶµα τοῦ Κυρίου ἀπʼ ὅπου ἐξῆλθε αἷµα καὶ νερό. Ἐγχέει καὶ ἐκεῖνος νᾶµα (κρασί) καὶ νερὸ στὸ ἅγιο ποτήριο καὶ ἀκολούθως ἐξάγει ἀπὸ ἄλλο πρόσφορο τὴν µερίδα τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία τοποθετεῖται ὄρθια, τιµητικὰ δεξιὰ τοῦ Ἀµνοῦ (ἀριστερὰ ὅπως κοιτάζουµε), ἐνῷ µὲ τὶς ὑπόλοιπες ἐννέα µερίδες µνηµονεύονται κατὰ τὴν τάξη οἱ Ἀσώµατες δυνάµεις, οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς ∆ιαθήκης καὶ ὁ Τίµιος Πρόδροµος, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Ἱεράρχες, οἱ Μάρτυρες, οἱ Ὅσιοι, οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι, οἱ Θεοπάτορες Ἰωακεὶµ καὶ Ἄννα καθὼς καὶ οἱ κατὰ τὴν ἡµέρα ἐορταζόµενοι Ἅγιοι καὶ τέλος ὁ Ἅγιος τοῦ ὁποίου τελεῖται ἡ Θ. Λειτουργία (Μ. Βασίλειος ἢ ἱερὸς Χρυσόστοµος).

Ὅλες αὐτὲς οἱ σὲ σχήµα τριγωνικὸ µερίδες τοποθετοῦνται ἀριστερὰ ἀπὸ τὸν Ἀµνὸ (δεξιὰ ὅπως κοιτάζουµε). Ἕπεται ἡ µνηµόνευση τῶν ζώντων καὶ τεθνεώτων πιστῶν µὲ προεξάρχοντα τὸν Ἐπίσκοπο τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας (ἀποτελεῖ τύπο Θεοῦ Πατρὸς κατὰ τὸν Ἅγ. Ἰγνάτιο τὸν Θεοφόρο), γιὰ τοὺς ὁποίους ἐπίσης ἐξάγονται µερίδες καὶ τοποθετοῦνται κοντὰ στὸν Ἀµνό. Ἔτσι τώρα ὁλόκληρη ἡ Ἐκκλησία, θριαµβεύουσα ἐν οὐρανοῖς καὶ στρατευοµένη ἐπὶ γῆς συναντῶνται γύρω ἀπὸ τὸν Ἀµνὸ καὶ Σωτῆρα τοῦ κόσµου σὲ µιὰ κοινωνία ὑπερφυσικὴ ἀλλὰ συνάµα καὶ πραγµατική.

Ὁλοκληρώνεται ἡ ἀκολουθία τῆς Προσκοµιδῆς µὲ θυµίαµα καὶ τὴν ἀνάλογη ἁγιαστικὴ εὐχή, κατόπιν ὁ ἱερέας καλύπτει τὰ δῶρα τῆς Προθέσεως µὲ τὰ ἱερὰ καλύµµατα.

Ἡ ἀκολουθία αὐτὴ συµβολίζει τρόπον τινὰ τὸ πρῶτο µέρος τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Κυρίου, ποὺ ἐκτυλίχθηκε στὴν ἀφάνεια, χωρὶς νὰ γνωρίζει κάτι ὁ λαὸς καὶ ἡ τότε πνευµατικὴ καὶ κοσµικὴ ἐξουσία.

Ἂς σηµειωθεῖ ὅτι οἱ ἀκολουθίες τοῦ Καιροῦ καὶ τῆς Προσκοµιδῆς λαµβάνουν χώρα διαρκούσης τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου.

Σὲ παλαιότερες ἐποχὲς ἡ Προσκοµιδὴ ἦταν ἁπλούστερη, ἐξαγόταν µόνον ἡ µερίδα τοῦ Ἀµνοῦ καὶ γινόταν κατὰ τὴν ὥρα ποὺ ψαλλόταν ὁ Χερουβικὸς ὕµνος. Γιʼ αὐτὸ σύµφωνα µὲ τὴν ἀρχαία τάξη µνηµονεύει κατὰ τὴν Μεγάλη Εἴσοδο ὁ Ἀρχιερέας (κατʼ οἰκονοµία καὶ µίµηση καὶ ὁ Ἱερέας κατὰ τὰ συλλείτουργα) ὀνόµατα ζώντων καὶ τεθνεώτων. Παλαιότεροι δὲ Ἀρχιερεῖς ὁλοκληρώνουν τὴν Προσκοµιδὴ στὴν ἀρχαία θέση της, τὸ Χερουβικό.

Β) Λειτουργία τῶν Κατηχουµένων

Συνήθως ὀνοµάζεται ἔτσι τὸ πρῶτο τµῆµα τῆς Θείας Λειτουργίας διότι κατʼ αὐτὸ συµµετεῖχαν καὶ οἱ Κατηχούµενοι, ὅσοι δηλαδὴ εἶχαν πιστεύσει στὸν ἀληθινὸ Θεό, ἀλλὰ δὲν εἶχαν ἀκόµη βαπτισθεῖ καὶ βρίσκονταν στὸ στάδιο τῆς προετοιµασίας γιὰ τὸ Βάπτισµα. Τὸ τµῆµα αὐτὸ διαρκεῖ ἀπὸ τὴν ἔναρξη µέχρι καὶ τὸ θεῖο Κήρυγµα, τὸ ὁποῖο γινόταν (καὶ πρέπει νὰ γίνεται) ἀµέσως µετὰ ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ ἀποστολικοῦ καὶ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσµατος. Ἄλλωστε αὐτὰ τὰ κείµενα ἑρµηνεύει τὸ θεῖο Κήρυγµα καὶ πρέπει νὰ ὑπάρχει λογικὴ συνέχεια καὶ ὄχι ἀπόσταση µεταξὺ ἀναγνώσεως καὶ ἑρµηνείας.

Ἀρχίζει ἡ Θεία Λειτουργία µὲ τὴ δοξολογικὴ ἐκφώνηση τοῦ λειτουργοῦ «Εὐλογηµένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγ. Πνεύµατος, νῦν καὶ ἀεῖ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Ἀναπέµπεται δοξολογία καὶ προσκύνηση στὸν Τριαδικὸ Θεό, ὁ Ὁποῖος ἀπεργάζεται τὴ σωτηρία µας. Φέρνουµε ἔτσι στὸ νοῦ µας τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τῆς ὁποίας ὅµως µποροῦµε ἀπὸ τώρα νὰ γίνουµε µέτοχοι.

Στὴ συνέχεια, ἐκφωνοῦνται ἀπὸ τὸν λειτουργὸ τὰ εἰρηνικὰ (ὀνοµάζονται ἔτσι διότι οἱ τρεῖς πρῶτες αἰτήσεις ἀναφέρονται στὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ καὶ ὁλόκληρου τοῦ κόσµου), µὲ τὰ ὁποῖα ζητοῦµε διάφορα ἀγαθά, ὑλικὰ καὶ πνευµατικά, ἀπὸ τὸν Κύριο.

Ἀκολουθοῦν τὰ Τυπικὰ ἢ συνηθέστερα τὰ Ἀντίφωνα, τὰ ὁποῖα ἔχουν ὡς ἐφύµνιο µικρὰ τροπάρια ποὺ ἀναφέρονται στὴν Θεοτόκο καὶ τοὺς Ἁγίους ὡς πρεσβευτῶν µας στὸ Θεό.

Ψάλλονται ἀντιφωνικὰ ἀπὸ τοὺς χοροὺς τῶν ψαλτῶν (ἐξ οὗ καὶ ἀντίφωνα) καὶ ἀκολουθεῖ αὐτὸ ποὺ σήµερα ὀνοµάζεται «µικρὰ εἴσοδος». Συµβολίζει τὴν ἐµφάνιση τοῦ Κυρίου στὸν κόσµο ὡς ∆ιδασκάλου καὶ Κήρυκα τῆς µοναδικῆς Ἀλήθειας, ὅτι δηλαδὴ Ἐκεῖνος εἶναι ὁ ἀναµενόµενος, ὁ «Μεσσίας», ὁ Σωτῆρας τοῦ κόσµου καὶ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Σήµερα ἐξέρχεται ὁ λειτουργὸς µὲ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο ἀπὸ τὴ βόρεια πύλη τοῦ Ἁγ. Βήµατος καὶ φθάνοντας στὸ µέσο ἐκφωνεῖ τὸ «Σοφία. Ὀρθοί».

Ὑπενθυµίζει ἔτσι ὅτι αὐτὸ ποὺ κρατᾷ ἐµπεριέχει τὴ Σοφία τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ τὸ «ὀρθοί», ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ὀρθία στάση τῶν πιστῶν ἐκείνη τὴ στιγµή, συµβολίζει καὶ τὴν στάση τῆς ψυχῆς. Ἐπιβάλλεται ἡ ψυχική µας ἐγρήγορση ἐὰν ποθοῦµε τὴν Σοφία τοῦ Θεοῦ.

Σὲ παλαιότερες ἐποχὲς ἡ σηµερινὴ «µικρὴ εἴσοδος» ἀποτελοῦσε τὴν ἔναρξη τῆς Θείας Λειτουργίας, ὅταν κλῆρος καὶ λαὸς συµψάλλοντας ἀρχικὰ τὸν Τρισάγιο Ὕµνο καὶ ἀργότερα τὸ «Ὁ Μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ», εἰσέρχονταν στὸ Ναὸ προπορευοµένου τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου. Ἀµέσως µετὰ τὴν εἴσοδο καὶ ἀφοῦ εὐλογοῦσε τοὺς πιστούς, ἀνέβαινε στὸν θρόνο του ὁ Ἐπίσκοπος, ἔχοντας ἑκατέρωθεν τοὺς κληρικούς. Ὁ θρόνος τότε βρισκόταν πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγ. Τράπεζα, στὸ σύνθρονο. Στὴ σηµερινή του θέση βρέθηκε κατὰ τὴν Τουρκοκρατία καὶ µετὰ τὴν ἀνύψωση τοῦ τέµπλου. Ἀκολουθοῦσε ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἀποστολικοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσµατος. Στὴ συνέχεια λάµβανε χῶρα τὸ Κήρυγµα καὶ ἀκολουθοῦσε ἡ ὑπόλοιπη Θεία Λειτουργία.

Μετὰ ἀπὸ τὴν ψαλµῴδηση τῶν Ἀπολυτικίων καὶ τοῦ Κοντακίου σήµερα ψάλλεται ὁ Τρι- σάγιος Ὕµνος «Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡµᾶς».

Συνήθως ἀντικαθίσταται στὶς µεγάλες ∆εσποτικὲς ἑορτὲς µὲ τὸ «Ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. Ἀλληλούϊα» (αὐτὸ ἀποτελεῖ ἔνδειξη ὅτι κατʼ αὐτὲς τὶς ἡµέρες καὶ κατὰ τὴ Θεία Λειτουργία τελοῦνταν τὸ Βάπτισµα τῶν Κατηχουµέ- νων) ἢ µὲ τὸ «Τὸν Σταυρόν σου προσκυνοῦµεν ∆έσποτα καὶ τὴν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζοµεν» στὶς ἑορτὲς τοῦ Σταυροῦ.

Ὁ Τρισάγιος Ὕµνος εἶναι ἐµπνευσµένος ἀπὸ τὸ ὅραµα τῆς κλήσεως τοῦ Προφήτη Ἠσαϊα καὶ τὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου. Μὲ αὐτὸν ἀπευθυνόµαστε στὸν Τριαδικὸ Θεὸ διακηρύσσοντας τὴν ἀπόλυτη ἁγιότητά Του. Ὑµνολογοῦµε δὲ συνάµα καὶ τὴν ἄπειρη δύναµη καὶ ἰσχύ Του.

Ἕπονται τὰ ἀναγνώσµατα πρῶτα τῶν ἐπιστολῶν ἢ τῶν πράξεων τῶν Ἀποστόλων καὶ ἔπειτα κάποια περικοπῆ ἀπὸ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Παλαιότερα προηγοῦνταν αὐτῶν ἕνα τρίτο ἀπὸ τὴν Παλαιὰ ∆ιαθήκη. Χάριν συντοµίας ὅµως αὐτὸ ἀποκόπηκε ἀπὸ τὴν Θεία Λειτουργία καὶ προστέθηκε στὸν Ἐσπερινό.

Μάλιστα ἐκεῖ οἱ περικοπὲς «διὰ τὸ ἱερὸν τοῦ ἀριθµοῦ» ἔγιναν τρεῖς. Καὶ πάλι οἱ προτροπὲς «Πρόσχωµεν», «Σοφία. Ὀρθοί.» συνιστοῦν σὲ ὅλους τὴν διάθεση ψυχῆς καὶ σώµατος, µὲ τὴν ὁποία θὰ πρέπει νὰ ἀκούσουν τὰ κείµενα ποὺ ἀπαγγέλονται.

Σηµειωτέον ὅτι µεταξὺ ἀποστολικοῦ καὶ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσµατος στιχολογοῦνταν ὁλόκληρος ψαλµὸς µὲ ἐφύµνιο τὸ σύντοµο τριπλὸ Ἀλληλούϊα, τὸ ὁποῖο ἔψαλλε κλῆρος καὶ λαός. Κατὰ τὴ διάρκειά του δὲ προσφε- ρόταν ἀνέκαθεν θυµίαµα πρὸς τιµὴν τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῶν λόγων τοῦ Κυρίου ποὺ θὰ ἀκολουθοῦσαν. Τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο συµβολίζει τὸν κηρύσσοντα Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ, τὸν Κύριο ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστό. Στοὺς ἀρχαίους χρόνους ἡ παρουσία σηµαντικῶν προσώπων πάντοτε προετοιµαζόταν µὲ τὴν προσφορὰ θυµιαµάτων. Πόσο µᾶλλον τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου µας διὰ τοῦ Εὐαγγελίου Του!

Ἐπακολουθεῖ κανονικῶς ἡ ἑρµηνεία τῶν ἀποστολικῶν καὶ Κυριακῶν λόγων, δηλαδὴ τὸ θεῖο Κήρυγµα καὶ ἕπεται ἡ Ἐκτενής. Πρόκειται γιὰ ἐκτεταµένη καὶ θερµὴ δέηση πρὸς τὸν Θεό, µὲ τὴν ὁποία ζητοῦµε ἀπὸ τὸν ἐλεήµονα Κύριο γιὰ ὅλους τοὺς πιστοὺς χάρη, ἔλεος, ἄφεση ἁµαρτιῶν καὶ αἰώνια σωτηρία.

Μετὰ ἀπὸ αὐτὴν ὁ λειτουργὸς καὶ ὁλόκληρη ἡ εὐχαριστιακὴ – ἐκκλησιαστικὴ κοινότητα δέεται γιὰ τοὺς ἁπανταχοῦ Κατηχουµένους, ὅσους δηλαδὴ βρίσκονται σὲ περίοδο ποὺ ατηχοῦνται στὰ τῆς ἀληθινῆς πίστεώς µας καὶ πρόκειται νὰ βαπτισθοῦν.

Ἀφοῦ ὁ λειτουργὸς προτρέψει τοὺς Κατηχουµένους νὰ ἀπέλθουν ἀπὸ τὸ Ναὸ ἀναπέµπει δυὸ εὐχὲς ὑπὲρ τῶν πιστῶν.

 Μὲ αὐτὲς εὐχαριστεῖ τὸν Θεό, ἀφοῦ καταξιώσει τοὺς πιστοὺς γιὰ ἄλλη µιὰ φορὰ νὰ βρεθοῦν µπροστὰ στὸ Θυσιαστήριο γιὰ νὰ τελεσθεῖ ἡ ἀναίµακτη θυσία, νὰ συγχωρήσει τὶς ἁµαρτίες τοῦ κλήρου καὶ τὰ ἀγνοήµατα τοῦ λαοῦ.

Γ) Λειτουργία τῶν Πιστῶν

Απὸ αὐτὸ τὸ σηµεῖο ἀρχίζει τὸ τµῆµα τῆς Θείας Λειτουργίας, ποὺ εἶναι γνωστὸ ὡς «Λειτουργία τῶν πιστῶν», δηλαδὴ ἡ τέλεση τῆς ἀναίµακτης θυσίας τοῦ Κυρίου. Ὀνοµάζεται δὲ «Λειτουργία τῶν πιστῶν», διότι στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία ἐπιτρεπόταν νὰ παρίστανται κατʼ αὐτὸ µόνον οἱ πιστοί. Λίγο ἀργότερα µάλιστα ὁ λειτουργὸς προτρέπει καὶ ἐντέλλεται νὰ προσέχουν τὶς θύρες µήπως εἰσέλθει κάποιος ἀµύητος, δηλαδὴ ἀβάπτιστος.

Ἀρχικὰ ψάλλεται ὁ Χερουβικὸς ὕµνος: «Οἱ τὰ Χερουβὶµ µυστικῶς εἰκονίζοντες καὶ τῇ ζωοποιῷ Τριάδι τὸν Τρισάγιον ὕµνον προσᾴδοντες, πᾶσαν νῦν βιοτικὴν ἀποθώµεθα µέριµναν. Ὡς τὸν βασιλέα τῶν ὅλων ὑποδεξόµενοι. Ταῖς ἀγγελικαῖς ἀοράτως δορυφούµενον τάξεσιν. Ἀλληλούϊα». Ὁ ἀρχαῖος αὐτὸς ὕµνος ὑπενθυµίζει στοὺς µεµυηµένους, στοὺς πιστοὺς, ὅτι κατʼ αὐτὴν τὴν ἱερὴ καὶ ἐπίσηµη ὥρα πρόκειται νὰ ὑποδεχθοῦν τὸν Βασιλέα τοῦ σύµπαντος, τὸν Κύριο.

Ἀµέτρητα ἀόρατα πλήθη ἀγγελικῶν δυνάµεων προετοιµάζουν τὴν ἔλευσή Του κυκλώνοντας τὸ θυσιαστήριο. Καὶ ὅπως οἱ ἄγγελοι ὑµνοῦν ἀκατάπαυστα τὸν Θεὸ καὶ ψάλλουν ὕµνους καὶ δοξολογίες, ἔτσι καὶ ἐµεῖς πρέπει νὰ κυκλώνουµε τὸ θυσιαστήριο µεταµορφωµένοι σὲ ἀγγελικὲς ὑπάρξεις. Πρέπει δὲ ὅταν λατρεύουµε τὸν Κύριό µας νὰ ἔχουµε ἀποδιώξει κάθε βιοτικὴ µέριµνα καὶ φροντίδα.

Κατὰ τὴν ψαλµῴδηση τοῦ Χερουβικοῦ ὁ λειτουργὸς ἀπαγγέλει µυστικῶς τὴν εὐχὴ τοῦ χερουβικοῦ. Πρόκειται γιὰ ὡραιότατη ἀρχαία εὐχὴ (δανεισµένη ἀπὸ τὴν Θεία Λειτουργία τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου), ποὺ ἀφορᾷ στὴν προσωπικὴ προετοιµασία τοῦ λειτουργοῦ καὶ ὄχι τὸν λαό, γιʼ αὐτὸ καὶ ἀπαγγέλεται µυστικῶς ἐν ἀντιθέσει µὲ τὶς περισσότερες τῶν εὐχῶν, ποὺ ἀφοροῦν ὁλόκληρη τὴν εὐχαριστιακὴ κοι νότητα καὶ λέγονται εἰς ἐπήκοον καὶ τοῦ λαοῦ, ὅπως γινόταν ἀνέκαθεν καὶ ὅπως γίνεται σὲ ὅλα τὰ Μυστήρια. Μόνον οἱ εὐχὲς ποὺ ἀφοροῦν στὴν προσωπικὴ προετοιµασία τοῦ λειτουργοῦ λέγονται µυστικῶς.

Ὁ λειτουργὸς ἰδιαιτέρως παρακαλεῖ τὸ Θεὸ γιὰ τὸ ἔλεός Του διότι αὐτὸς θὰ γίνει τὸ στόµα καὶ τὰ χέρια Του κατὰ τὴν τέλεση τοῦ Μυστηρίου. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶναι ὁ τελεσιουργὸς τοῦ Μυστηρίου· Ἐκεῖνος ποὺ προσφέρεται γιὰ νὰ θυσιαστεῖ, Αὐτὸς ποὺ δέχεται τὴν θυσία καὶ ὁ Ἴδιος διαδίδεται «εἰς βρῶσιν καὶ πόσιν» ἀπὸ τοὺς πιστούς.

Προσφέρεται πλούσιο θυµίαµα γιὰ νὰ προετοιµασθεῖ ἡ ὑποδοχὴ τοῦ Μεγάλου Βασιλέως καὶ ἀκολουθεῖ ἡ Μεγάλη Εἴσοδος. Οἱ πιστοὶ κλίνουν εὐλαβικὰ τὸν αὐχένα µπροστὰ στὴν ἱερὴ ποµπή, ποὺ διέρχεται ἀνάµεσά τους. Ἐκφωνεῖται ἡ ταπεινὴ δέηση ἀπὸ τὸν λειτουργὸ µὲ τὴν ὁποία παρακαλεῖ τὸν Θεὸ καὶ εὔχεται νὰ θυµηθεῖ ὅλους τοὺς παρισταµένους στὴν Βασιλεία Του καὶ τώρα ποὺ ἀγωνίζονται «τὸν καλὸν ἀγῶνα» ἀλλὰ καὶ ὅταν θὰ Τὸν ἀντικρύσουν ὡς Κριτὴ ζώντων καὶ νεκρῶν.

Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία δὲν γινόταν αὐτὴ ἡ Εἴσοδος. Ἀποτελεῖ µεταγενέστερη ἐξέλιξη. Παλαιότερα οἱ διάκονοι προσέφεραν στὸ θυσιαστήριο τὶς προσφορὲς τῶν πιστῶν καὶ ἀπὸ αὐτὲς ὁ λειτουργὸς χρησιµοποιοῦσε µόνον τὴν µερίδα ΙΣΧΡ ΝΙΚΑ, ἡ ὁποία θὰ µεταβληθεῖ κατὰ τὸν καθαγιασµὸ σὲ Σῶµα Χριστοῦ καὶ τὸ κρασί, ποὺ θὰ µεταβληθεῖ σὲ Αἷµα Χριστοῦ. Ἀργότερα καὶ ἀπὸ τὸν 6ο αἱ. περίπου τὰ προετοιµασµένα δῶρα µεταφέρονται πανηγυρικότερα (µὲ λιτανεία) ἀπὸ τοὺς διακόνους ἀπὸ τὴν Πρόθεση (ὅπου τὰ προσέφεραν οἱ πιστοὶ) στὴν Ἁγ.Τράπεζα καὶ µεταγενέστερα λαµβάνουν µέρος σʼ αὐτὴν καὶ οἱ πρεσβύτεροι (ἐνίοτε καὶ ὁ αὐτοκράτορας, ὅταν παρίσταται), ποτὲ ὅµως ὁ Ἐπίσκοπος.

Ὁ Ἐπίσκοπος διάβαζε τότε καὶ τὴν εὐχὴ τῆς Προσκοµιδῆς, ἡ ὁποία σήµερα συµπεριλαµβάνεται στὴν ὁµώνυµη ἀκολουθία, καὶ ἡ ὁποία πλέον τελεῖται κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου ἢ καὶ νωρίτερα. Ἀκολουθοῦν δεήσεις µὲ τὶς ὁποῖες ζητοῦµε ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ εὐλογήσει τὰ προτεθέντα δῶρα, τὸν ἱερὸ Ναὸ καὶ ὅσους προσέρχονται σʼ αὐτὸν µὲ πίστη, εὐλάβεια καὶ φόβο Θεοῦ καὶ βεβαίως νὰ µᾶς παράσχει εἰρηνικὴ ἡµέρα, φύλακα ἄγγελο, συγχώρηση τῶν ἁµαρτιῶν, κάθε καλὸ καὶ συµφέρον γιὰ τὴν ψυχή µας καὶ βέβαια µετάνοια γιὰ τὸν ὑπόλοιπο χρόνο τῆς ζωῆς µας καὶ καλὴ ἀπολογία τὴν ὥρα τῆς Κρίσεως, ἀφοῦ ἔχουµε περάσει χριστιανικὰ τὰ τέλη τῆς ζωῆς µας, χωρὶς ὀδύνη, εἰρηνικὰ καὶ ἀνεπαίσχυντα.

Βασικὴ προϋπόθεση γιὰ ὅσους συµµετέχουν στὸ Μυστήριο τῶν Μυστηρίων εἶναι καὶ ἡ κοινὴ πίστη. Γιʼ αὐτὸ ἀπαγγέλεται ἀπὸ ὅλους τοὺς συµµετέχοντες τὸ Σύµβολο Πίστεως τῶν δυὸ πρώτων Οἰκουµενικῶν Συνόδων Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως.

Τὸ Σύµβολο εἶναι µιὰ περιεκτικότατη σύνοψη τῆς Ὀρθόδοξης Θεολογίας. Ὀνοµάζεται Σύµβολο τῆς Πίστεως, διότι ἀποτελεῖ τὸ ἐνδεικτικὸ σηµεῖο καὶ γνώρισµα µὲ τὸ ὁποῖο διακρίνεται ὁ πιστὸς χριστιανὸς Ὀρθόδοξος ἀπὸ τὸν µὴ χριστιανὸ Ὀρθόδοξο. Ὁ πιστὸς πραγµατικὰ πιστεύει καὶ κάνει πράξη ὅσα τοῦ ἐπιτάσσει ἡ πίστη του.

Ἀρχαιότερη - συνοπτικὴ ὅµως - µορφὴ ὁµολογίας πίστεως στὴ Θεία Λειτουργία ἀποτελεῖ ὁ ὕµνος «Πατέρα, Υἱὸν καὶ Ἅγιον Πνεῦµα, Τριάδα ὁµοούσιον καὶ ἀχώριστον», ποὺ προηγεῖται (καὶ χρονικῶς) τοῦ Συµβόλου τῆς Πίστεως.

Στὸ ἑξῆς ἀκολουθεῖ τὸ κυριότερο τµῆµα τῆς Θείας Εὐχαριστίας, δηλαδὴ ἡ Ἀναφορά.

Ὁ λειτουργὸς προτρέπει καὶ πάλι θερµὰ τοὺς πιστοὺς νὰ σταθοῦν ὄχι µόνον ὄρθιοι ἀλλὰ καὶ συγκεντρωµένοι, µὲ εὐλάβεια, προσοχὴ καὶ φόβο, διότι πρόκειται νὰ κατέλθει σὲ λίγο ὁ Παράκλητος, τὸ Πανάγιο Πνεῦµα, τὸ ὁποῖο θὰ µεταβάλει τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο σὲ Σῶµα καὶ Αἷµα Χριστοῦ. Γιὰ νὰ εἶναι ὅµως εὐπρόσδεκτη ἡ θυσία µας θὰ πρέπει νὰ γίνει µὲ εἰρήνη στὴν ψυχή, διαφορετικὰ δὲν θὰ λάβουµε τὴ χάρη καὶ τὶς δωρεὲς τοῦ Θεοῦ. Ὁ φιλάνθρωπος καὶ φιλεύσπλαγχνος Υἱὸς τοῦ Θεοῦ θυσιάζεται γιὰ τὸ πλάσµα Του. Καὶ µʼ αὐτὴ τὴ θυσία ἐξαλείφεται ἡ ἁµαρτία καὶ ἐπέρχεται εἰρήνη µεταξὺ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἀνθρώπου.

Ὁ Κύριος ἀφοῦ πρῶτα εὐχαρίστησε τὸν Θεὸ Πατέρα στὴ συνέχεια παρέδωσε τὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἔτσι καὶ ἐµεῖς Τὸν εὐχαριστοῦµε γιὰ ὅλες Του τὶς εὐεργεσίες ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι δέχεται τὴν εὐχαριστία καὶ τὴ θυσία µας, παρʼ ὅλον ὅτι πλήθη ἀγγέλων Τὸν ὑµνοῦν καὶ Τὸν δοξολογοῦν. Οἱ οὐράνιες δυνάµεις µαζὶ µὲ τὴν στρατευοµένη πλέον Ἐκκλησία συµψάλλουν τὸν ἀγγελικὸ ὕµνο: «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου…».

Καὶ ὁ λειτουργὸς µὲ τὴν εὐχὴ ποὺ ἀκολουθεῖ µᾶς παραπέµπει σʼ ἐκείνη τὴ µοναδικὴ νύκτα τοῦ Πάσχα, ὅταν ὁ Κύριος παρέδιδε στοὺς µαθητές Του καὶ σʼ ὅλη τὴν Ἐκκλησία Του τὸ µυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Στὸ τελος ἐκφωνεῖ τοὺς λόγους τῆς συστάσεως τοῦ Μυστηρίου: «Λάβετε, φάγετε, τοῦτό µού ἐστι τὸ σῶµα, τὸ ὑπὲρ ὑµῶν κλώµενον εἰς ἄφεσιν ἁµαρτιῶν» καὶ «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τὸ αἷµά µου, τὸ τῆς καινῆς διαθήκης, τὸ ὑπὲρ ὑµῶν καὶ πολλῶν ἐκχυνόµενον εἰς ἄφεσιν ἁµαρτιῶν». Τὸ ψωµὶ καὶ τὸ κρασὶ ποὺ προσφέρει ὁ Κύριος στοὺς µαθητές Του δὲν θὰ εἶναι πλέον κοινὸ ψωµὶ καὶ κρασὶ ἀλλὰ θὰ µεταβληθοῦν σὲ Σῶµα καὶ Αἷµά Του.

Ὁ Κύριος θυσιάζεται γιὰ νὰ λάβουν οἱ πιστοί Του ἄφεση ἁµαρτιῶν καὶ αἰώνιο ζωή. Χωρὶς τὴ συµµετοχὴ στὴν σταυρική Του θυσία ὁ πιστὸς δὲν θὰ λάβει οὔτε τὰ ἀγαθὰ τῆς Βασιλείας Του, οὔτε βεβαίως θὰ σωθεῖ. Μία νέα λοιπὸν κατάσταση διαµορφώνεται στὴ σχέση τοῦ ἀνθρώπου µὲ τὸν Θεό. Ὁ Θεὸς κάνει µιὰ νέα «συµφωνία» µὲ τὸν ἄνθρωπο µὲ ἐγγυητὴ καὶ µεσίτη τὸν ὑπὲρ ἡµῶν παθόντα, ταφέντα καὶ ἀναστάντα Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Μὲ αὐτὴν τὴν συνθήκη παρέχεται στοὺς ἀνθρώπους ἡ ἄφεση τῶν ἁµαρτιῶν καὶ ἡ αἰώνια ζωή. Γιὰ νὰ καρπωθοῦµε ὅµως τὰ ἀποτελέσµατα αὐτῆς τῆς θυσίας εἶναι ἀνάγκη νὰ τρώγουµε τὸ Σῶµα τοῦ Κυρίου καὶ νὰ πίνουµε τὸ Αἷµά Του. Αὐτὰ τὰ ἀγαθὰ ποὺ ὁ Κύριος µᾶς προσφέρει ὡς εὐεργεσία, ἐµεῖς Τοῦ τὰ ἀντιπροσφέρουµε µὲ πλήρη ἀφοσίωση καὶ εὐγνώµονα καρδιά.

Ἔπειτα ἀφοῦ ψαλλεῖ τὸ «Σὲ ὑµνοῦµεν, σὲ εὐλογοῦµεν, σοὶ εὐχαριστοῦµεν Κύριε, καὶ δεόµεθά σου ὁ Θεὸς ἡµῶν», µὲ δέος ὁ λειτουργὸς παρακαλεῖ τὸν Θεὸ Πατέρα νὰ στείλει τὸ Πανάγιο Πνεῦµα γιὰ νὰ καθαγιάσει τὰ Τίµια ∆ῶρα. Εὐλογεῖ τὸν ἄρτο καὶ τὸ ποτήριο καὶ αὐτὰ πλέον µεταβάλλονται µυστηριωδῶς σὲ Σῶµα καὶ Αἷµα Χριστοῦ.

Αὐτὴ εἶναι ἡ φρικωδέστερη καὶ πιὸ σηµαντικὴ στιγµὴ τοῦ Μυστηρίου, γιʼ αὐτὸ καὶ οἱ πιστοὶ κλίνουν τὸν αὐχένα ἕως ἐδάφους καὶ µὲ ἀπόλυτη σιγὴ καὶ κατάνυξη προσεύχονται καὶ ἐκεῖνοι ὥστε νὰ κατέλθει ὁ Παράκλητος καὶ νὰ ἁγιασει τὰ ∆ῶρα καὶ ὅλους τοὺς παρισταµένους.

Μνηµονεύεται ἔπειτα ὅλο τὸ νέφος τῶν τεθνεώτων προπατόρων, πατέρων, πατριαρχῶν, προφητῶν, ἀποστόλων, κηρύκων, εὐαγγελιστῶν, µαρτύρων, ὁµολογητῶν, ἐγκρατευτῶν καὶ ὅλων τῶν κεκοιµηµένων.

Σʼ αὐτὴν ὅµως τὴν ἱερὴ στιγµὴ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ µὴν κατέχει ἐξέχουσα θέση ἐκείνη ποὺ ὑπούργησε στὸ µυστήριο τῆς ἐνσάρκου οἰκονοµίας τοῦ Κυρίου, ἡ ἀειπάρθενος Θεοτόκος, ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἡ Παναγία µας. Καὶ ὁ λαὸς ξεσπᾷ σὲ ἕναν πανέµορφο δοξολογικὸ ὕµνο πρὸς τὴν Θεοµήτορα. Εἶναι τὸ µόνο πρόσωπο θνητοῦ ποὺ ἀνυµνεῖται καὶ ἐγκωµιάζεται «ἐξαιρέτως» καὶ «κατʼ ἐξαίρεσιν» κατʼ αὐτὴν τὴν ἱερὴ στιγµή. Τὸ τροπάριο «Ἄξιόν ἐστι» πραγµατικὰ παρεµβάλλεται στὴν Ἀναφορά, τὴν καρδιὰ δηλαδὴ τῆς Θείας Λειτουργίας.

Συνεχίζεται ἡ Ἀναφορὰ µὲ τὴν µνηµόνευση ὅλων τῶν Ἁγίων καὶ τῶν δικῶν µας προσφιλῶν προσώπων, κυρίως τεθνεώτων. Μνηµονεύονται ἐδῶ ὅλοι οἱ Ἐπίσκοποι τῆς οἰκουµένης, τὰ ἱερατικὰ καὶ µοναχικὰ τάγµατα καθὼς καὶ οἱ φιλόχριστοι ἄρχοντες «ἵνα καὶ ἡµεῖς ἐν τῇ γαλήνῃ αὐτῶν ἤρεµον καὶ ἡσύχιον βίον διάγωµεν ἐν πάσῃ εὐσεβείᾳ καὶ σεµνότητι». Τιµητικὴ ὅµως θέση µεταξὺ ὅλων κατέχει ὁ Ἐπίσκοπος τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, χωρὶς τὴν µνηµόνευ- ση τοῦ ὁποίου ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἄκυρη, ἀφοῦ ἡ παρουσία του (ἔστω καὶ διὰ τῆς µνηµονεύσεως) ἐξασφαλίζει τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως µὲ τὴν ἀνὰ τὴν Οἰκουµένη Ἐκκλησία καὶ ἐγγυᾶται τὴν ὀρθότητά της.

Ἡ Ἀναφορὰ ὁλοκληρώνεται µὲ τὴν εὐλογία ἀπὸ τὸν λειτουργό: «Καὶ ἔσται τὰ ἐλέη τοῦ µεγάλου Θεοῦ…». Τὸ ἑπόµενο τµῆµα τῆς Θείας Λειτουργίας ἀφορᾷ στὴν προετοιµασία τοῦ λειτουργοῦ ἀλλὰ καὶ τῶν πιστῶν γιὰ τὴν προσέλευση στὸ Ποτήριο τῆς Ζωῆς, τὴν µετάληψη τοῦ Παναγίου Σώµατος καὶ Αἵµατος τοῦ Κυρί- ου. Σηµαντικὸ µέρος της ἀποτελεῖ ἡ Κυριακὴ προσευχὴ «Πάτερ ἡµῶν», µὲ τὴν ὁποία ζητοῦµε ὄχι µόνο τὸν ἐπιούσιο ἀλλὰ καὶ τὸν ὑπερούσιο ἄρτο, ποὺ πρόκειται ἄλλωστε σὲ λίγο νὰ λάβουµε. Τέλος µὲ τὴν ἐκφώνηση «Πρόσχωµεν.

Τὰ Ἅγια τοῖς Ἁγίοις» συνιστᾶται ἡ προσοχὴ τῶν πιστῶν νὰ ἐξετάσουν προσεκτικᾶ τὸν ἑαυτό τους πρὶν προσεγγίσουν τὸ Ἅγιο Ποτήριο.

Ὁ Κύριος ἔρχεται γιὰ τὶς ψυχὲς ποὺ ἀγωνίζονται καὶ ὄχι γιὰ τοὺς ρᾴθυµους καὶ ἀπρόσεκτους.

Κατὰ τὴν Κοινωνία τοῦ λειτουργοῦ καὶ τῶν πιστῶν ψάλλεται τὸ Κοινωνικό. Παλαιότερα ἀποτελοῦνταν ἀπὸ τὴν στιχολογία ὁλόκληρου ψαλµοῦ, σὲ κάθε στίχο τοῦ ὁποίου ψαλλόταν ἀπὸ ὅλο τὸν λαὸ ὡς ἐφύµνιο µικρὸ τροπάριο, τὸ «Ἀλληλούϊα» ἢ ὁ κύριος στίχος του.

Σήµερα τὸ Κοινωνικὸ ἀποτελεῖται µόνον ἀπὸ τὸν κύριο στίχο τοῦ σχετικοῦ ψαλµοῦ καὶ τὸ «Ἀλληλούϊα».

Τὸ διάστηµα ποὺ µεσολαβεῖ µέχρι νὰ προσέλθουν οἱ εὐλαβεῖς πιστοὶ στὴ Θεία Κοινωνία δὲν εἶναι «νεκρὸς χρόνος». Ἀφοῦ πρῶτα µεταλάβει ὁ λειτουργός, στὴ συνέχεια τοποθετεῖται τὸ Πανάγιο Σῶµα µέσα στὸ Ἅγιο Ποτήριο, ὥστε νὰ µεταλάβουν ἔπειτα καὶ οἱ πιστοί.

Ἡ πρόσκληση εἶναι προσεκτικὰ διατυπωµένη: «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε», λέγει ὁ λειτουργός. Ἀπαιτεῖται εὐ- λάβεια καὶ ἅγιος φόβος, πίστη ἀκλόνητη γιὰ νὰ λάβουµε ἐντός µας τὸ θεῖο πῦρ τῆς Θεότητος.

Ἀπαιτοῦνται αἰσθήµατα εὐγνωµοσύνης ὄχι µόνο πρὸς τὸν Κύριο ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς ἀδελφούς µας γιὰ νὰ προσέλθουµε στὸν Μυστικὸ ∆εῖπνο. Ὅλοι στέκονται εὐλαβικὰ ὄρθιοι µπροστὰ στὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἀφοῦ οἱ εὐλαβεῖς καὶ προετοιµασµένοι πιστοὶ µεταλάβουν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων δοξολογοῦν καὶ εὐχαριστοῦν τὸν πανάγαθο Θεὸ γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι τοὺς ἀξίωσε νὰ Τὸν µεταλάβουν.

Ὅλοι σκύβουν εὐλαβικὰ τὴν κεφαλὴ µπροστὰ στὸν προαιώνιο Θεό, ὁ Ὁποῖος τώρα παρουσιάζεται καὶ πάλι ἐµπρός τους ἐντὸς τοῦ Ἁγίου Ποτηρίου. Εἶναι σὰν νὰ διατρανώνει πρὸς ὅλους ὁ λειτουργὸς ὅτι ὁ Κύριος ἂν καὶ ἀναλήφθηκε (αὐτὸ συµβολίζει ὁ στίχος ποὺ ἀπαγγέλεται ἀπὸ τὸν λειτουργὸ µετὰ τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ Ἁγίου Ποτηρίου στὴν Ἁγία Τράπεζα: «ὑψώθητι ἐπὶ τοὺς οὐρανοὺς ὁ Θεός, καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἡ δόξα σου»), θὰ εἶναι πά- ντοτε µαζὶ µὲ τοὺς εὐλαβεῖς πιστούς Του.

Τώρα πιὰ ὅλοι καὶ πάλι ὄρθιοι ἀναπέµπουν στὸν Κύριο τῆς ∆όξης τὴν τελευταία τους εὐχαριστία, ἀφοῦ τοὺς ἀξίωσε γιὰ ἄλλη µιὰ φορὰ νὰ γίνουν κοινωνοὶ τῶν ἐπουρανίων καὶ ἀθανάτων µυστηρίων. Θὰ ἀναχωρήσουν πλήρεις εὐλογιῶν, ἀφοῦ Τοῦ ζητήσουν νὰ τοὺς κατευθύ- νει στοὺς δύσκολους δρόµους τῆς ζωῆς, νὰ τοὺς στηρίζει τὴν πίστη, νὰ τοὺς φρουρεῖ τὴν ζωὴ µὲ τὶς εὐχὲς καὶ τὶς ἱκεσίες τῆς Παναγίας Μητέρας Του καὶ ὅλων τῶν Ἁγίων.

Ὁ λειτουργὸς προσφέρει στοὺς πιστοὺς τὴν τελευταία εὐλογία καὶ διανέµει σὲ ὅλους, κυρίως ἐκείνους ποὺ δὲν εἶχαν προετοιµασθεῖ γιὰ νὰ µεταλάβουν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, τὸ ἀντίδωρο, ὥστε νὰ µὴν φύγουν ἀπὸ τὸν Ναὸ χωρὶς καµιὰ εὐλογία.

Στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία θεωροῦνταν ἀδιανόητο πιστοὶ νὰ παρίστανται στὴν Θεία Λειτουργία καὶ νὰ µὴν µεταλαµβάνουν. Θὰ ἔπρεπε νὰ δικαιολογήσουν τὸ γεγονός, διαφορετικὰ θὰ ἔπρεπε νὰ ἐξέλθουν καὶ ἐκεῖνοι µαζὶ µὲ τοὺς Κατηχουµένους καὶ τοὺς βαρέως ἁµαρτήσαντας ἀµέσως µετὰ ἀπὸ τὸ Κήρυγµα καὶ πρὶν ἀπὸ τὸν Χερουβικὸ ὕµνο.

Ἡ σωστὴ τάξη τῶν Ὀρθοδόξων εἶναι νὰ περνοῦν µὲ τὴ σειρὰ ἐµπρὸς ἀπὸ τὸν λειτουργήσαντα Ἱερέα καὶ ἔχοντας τὶς δυὸ παλάµες τους ἀνοικτὲς σὲ σχήµα σταυροῦ, νὰ λαµβάνουν τὸ ἀντίδωρο ἀσπαζόµενοι τὸ χέρι ἐκεῖνο ποὺ πρὶν λίγο ἔψαυσε τὴν ἀκήρατο κορυφὴν τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ, Τὸν τεµάχισε κλπ.

Ἀναχωροῦν λοιπὸν πλέον οἱ πιστοὶ ἔχοντας πάρει πνευµατικὲς δυνάµεις ἀπὸ τὸν θυσιασθέντα Κύριο, ἀπὸ τὴν Παναγία Μητέρα Του καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς Ἁγίους, ἰδιαιτέρως τὸν κατὰ τὴν ἡµέρα ἑορταζόµενο καὶ τιµώµενο. Λάµπουν ἀπὸ τὸ θεϊκὸ φῶς ποὺ πληµµύρισε ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξή τους ἀφοῦ πιὰ στὶς φλέβες τους κυλάει τὸ Πανάγιο Αἷµα τοῦ Κυρίου καὶ τὸ Πανάγιο Σῶµά Του ἔγινε σῶµά τους. Φεύγοντας ἀπὸ τὸ Ναὸ ἔχουν ζήσει γιὰ ἄλλη µιὰ φορὰ τὸ προσωπικό τους Πάσχα προσευχόµενοι ὁ Θεὸς νὰ τοὺς ἐλεήσει καὶ νὰ σταθεῖ  ἵλεως τὴν ὥρα τῆς Κρίσεως.